Kişilik Bozuklukları

Narsisizm Nedir

Narsisizm nedir sorusuna yanıt bulmaya çalışalım. Öncelikle nasıl ve nereden ortaya çıktığını belirlemekte fayda var. Narkissos’u anlatan bir terim olan narsisizm psikoloji literatürüne Havelock Ellis tarafındn kazandırılmıştır. Yunan mitolojisinde yer alan ve sudaki yansımasın aşık olan Narkissos adeta kendini kendisine adayarak bir nergise dönüşmüştür. Freud Narsisizm nedir sorusuna ise cinsel sapkınlık olarak yanıt vermiştir. Kişi bedenini bir cinsel nesne olarak görür. Bu nedenle patolojik bir yönü olduğu ifade edilir. Türk Dil Kurumu ise Narsisizm nedir sorusuna “kişinin kendi bedenine ve ruhsal bütünlüğüne karşı duymuş olduğu derin hayranlık, bağlılık” olarak tanımlamıştır.

Evimde Terapi Instagram hesabımızı takip edip bize destek olabilirsiniz.

Narsisizm Nedir ve Nasıl Ortaya Çıkmıştır

Narsisizmle ilgili yapılan çalışmalar incelendiğinde karşımızı benlik algısı, kimlik ve kişilik gibi kavramlar çıkar. Günlük hayatta sıklıkla kendimize kim olduğumuzu sorarız. Bazen bu soruya yanıt vermek için saatlerimizi hatta günlerimizi harcarız. Ancak kimi zaman ise bu soru aklımıza geldiğinde zihnimizin kıvrımlarının oldukça derinlerine atarız. Uzaklaşmak bize iyi gelir. Ancak Rosenberg bu soruya geniş bir perspektiften bakarak “ var olan tüm özelliklerimizi fark etmemiz, bilincinde olmamız” tanımını kullandı. Bu nedenle kişi yapmış olduğu davranışların farkında olarak hayatına devam eder. Almış olduğu kararlar, hataları ve doğruları, kişiyi bütün yapar. Bu bütünlük kişinin kendisiyle ne kadar uyumluysa o kadar sağlıklı bir kimlik ortaya çıkar. Kişilik gelişimi sürecinde bazen eksiklik ortaya çıkar.

Freud ve Erikson, kimlik gelişiminde ortaya çıkan eksiklerin gelecekte farklı bir şekilde karşımıza çıktığını söyler. Bu nedenle her geçiş sürecinde yer alan farklı bir eksiklik bizi farklı bir yaşantıya sürükler. Narsisizm nedir sorusunu da bu perspektiften değerlendirebiliriz. Bu dönemlerde var olan değişimler ve sapmalar kişinin kendisine karşı hayranlık geliştirmesine neden olur.

Anksiyete nedir yazımıza da göz atın.

Narsisizm Nedir ve Temelleri Nelerdir

Psikanalitik yaklaşım id, ego, süperego, bilinç, bilinçdışı ve bilinçöncesi gibi kavramlarla ilgilenir. Böylece kişiliğin bir bütün halinde oluştuğunu söyler. Narsisizm nedir sorusuna da bu kişilik örüntülerini ele alarak yanıt verir.

Kişinin kendisini sevmesini tek başına narsistik bir eylem olarak düşünmek ilk başta kulağa oldukça masum gelir. Ancak bu tanıma saldırganlık dürtülerini de eklememiz gerekir. Eğer ki kişi yakın çevresinde sevilmediğini fark ederse bu durum şiddete ve nefrete dönüşür. En başta da ifade ettiğimiz gibi id ve süperego çatışma yaşar ve id isteklerini farklı şekilde ortaya çıkarır. Çocukluk döneminde ebeveynlerle çocuk arasında yaşanan ödipal çatışma sağlıklı bir şekilde çözüme kavuşmazsa ilerleyen zamanda patolojik şekilde ortaya çıkar.

Yapılan çalışmalara bakıldığında ebeveyn tutumları kişinin narsistik davranışlarının oluşmasına sebep olur. Bu tür ebeveynler çocuklarına seçilmiş kişiler olduklarını, “biricik” olduklarını aşılar. Bu nedenle sağlıklı bir büyüme sürecinden ziyade “farklı” bir büyüme süreci ortaya çıkar. Otoriter anne-baba tutumları çocukların ihtiyaçlarının görülmesini engeller. Bu nedenle çocuk duygusal yoksunluk yaşar. Bu nedenle gerçekçi bir kimlik duygusu gelişmez.

DSM Tanı Kriterlerine Göre Narsisizm Nedir

DSM Tanı kriterlerine göre narsisizm kişinin kendisine dair hissetmiş olduğu büyüklük duygularını içerir.

  • Kendisinin kişilik özelliklerinin harika olduğunu düşünür.
  • Bu nedenle ilgi eksikliğinde karşı konulamaz bir acı hisseder.
  • Başarısızlık karşısında derin bir yıkım yaşar.
  • Yapması gereken sorumluluklarda ayrıcalık ister.
  • Kişilerarası ilişkilerde olumsuz yaşantılar yaşar.
  • Empati yapma eğilimleri düşüktür.
  • Başarılarını ve yeteneklerini abartır. Kendisini üstün görme eğilimi farklı farklı yaşantılarla ortaya çıkar.
  • Sınırsız bir güzelliğe sahip olduğunu düşünür.
  • Özel ve eşsiz olduğu için üstün kişilerin sadece kendisiyle ilişki kurması gerektiğini düşünür.
  • Çevresi tarafından özel ilgi ve beğeni talep eder.
  • İlişkilerde her zaman ayrıcalıklı olması gerektiğine inanır.
  • Başkalarının kendisini kıskandığını düşünür.
  • Çevresindeki kişilere karşı saygısız ve aşağılayıcı davranır. Düşük olan kendilik değerini başkalarını küçümseyerek oluşturmaya çalışır.

Narsisizm Türleri Nedir

Narsisizm sadece tek bir boyutta ortaya çıkmaz. Bu nedenle farklı farklı alt boyutlarla da karşımıza çıkar. Alt boyutları ele almamız gerekecek olursa;

Otorite, teşhircilik, sömürücülük, hak iddia etme, kendine yetme, üstünlük ve kendini beğenmedir.

Bu tür belirtiler farklı farklı rollerle karşımıza çıkar. İş hayatında, romantik ilişkide ya da sosyal ilişkilerde bu nedenle farklı farklı şekillerde karşılaşırız. Özellikle ilişkilerde partnerine karşı yoğun bir eleştiri ortaya çıkar. Kaygılı bağlanan bireyler , partnerinin bu değersizlik davranışını o kadar gerçekçi bulur ki ilişkiden kopmakta zorlanır. Böylece narsistik kişi kendisinin üstün olduğu duygusunu pekiştirir. Kaygılı bağlanan kişi ise kendisinin değersiz olduğu düşüncesini ispatlamış olur.

Normal Narsisizm

Bazı çalışmalarda narsisizm normal olarak kabul edilir. Başlangıç noktası olarak anne karnı görülür. Anne karnında cenin sadece kendisinin farkındadır. Bu nedenle dış dünya ile ilgili bilgi sahibi değildir. Normal narsisizmde kişi, kendisini önemser ve özgüveninin yüksek olduğunun farkındadır. Bu nedenle dışardan gelen eleştirilere karşı kendi benlik saygısı düşmez. Dışarıdan gelen eleştirilere karşı kendisine yönelik bir olumlu algı geliştirir.

Hemen Seans Al

Patolojik Narsisizm Nedir

Patolojik narsisizm kişinin aşırı derecede ve karşılanmayan talepleri ile ortaya çıkar. Oysa bir önceki paragrafta anlattıklarımızda kişinin beklentileri ideal seviyedeydi. Diğer taraftan dozu artan beklentiler artık karşılanamaz hale geldiğinde yıkıcı bir role bürünür. Bu nedenle ilişkilerde ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkar.

Bu tür kişiler dışarıdan gelecek geribildirimlere kendisini muhtaç hisseder. Böylece narsisistik kişilik bozukluğu ortaya çıkar. Kendisini aşırı beğenir. Bununla orantılı olarak dışarıdaki kişileri küçümser. Özellikle romantik ilişki boyutunda partnerine her an yetersiz ve eksik olduğunu hissettirir. Bu nedenle sosyal hayatında, romantik ilişkisinde sorun yaşar.

Narsisistik Kişinin Özellikleri

Bu tür kişiler dışarıdan bakıldığında beğenilir. Ancak ikili ilişkide korkunç yüzleri daha net görülür. Aklınıza gelecek her türlü albeniyi kendilerinde saklar. Bir nevi illüzyon olarak değerlendirebiliriz. Her insanın kusuru vardır cümlesi bu kişiler için geçerli değildir. Bu nedenle herkesten saygı görmek ister. Doyurulmayan istekleri karşısında hayal kırıklığı yaşar. Çünkü kendisinden başka bu tür olumlu geribildirimleri hak eden başka insan olmadığını düşünür. Karşı tarafı aşağılayıcı davranışları için üzülmez.

Kişilerarası ilişkilerde her zaman kendi çıkarlarını ön plana koyar. Karşı cinsle yakınlık kurduklarında , eğer ki partneri güvenli bağlanan ya da kaçınan bağlanan biriyse ilişkilerinde başarısızlık yaşar. Çünkü partnerleri bu tür davranışlara katlanamaz. Böylece ilişkiyi sonlandırır. Diğer taraftan sosyal ilişkilerinde de bu tür davranışlar sergilediği için ilişkileri zayıftır. Kendilerini diğer kişilerden daha üstün ve ayrıcalıklı görür.

Narsisizm Nedir Kendisini Nasıl Görür

Bu tür kişiler dış görünüşlerine aşırı değer verir. Bu nedenle sürekli kendi güzelliklerinden ya da yakışıklı oluşlarından bahseder. Kendilerine hayrandır. Benzersiz bir şekilde çekici olduklarını iddia eder. Kendilerini güçlü hisseder. Bu nedenle başka kişilere ihtiyacı olmadığını savunur. Birine karşı bağlılık hissetmek korkunçtur. Ancak bu gücü karşı taraftan duymak için bağlılıklara gizil bir şekilde muhtaçtır. Çünkü dışardan hayranlık hissettikçe kendilerini daha değerli görür.

En iyisinin kendisi olduğunu ortaya koymak en temel hedeftir. Bu nedenle hayranlık kazanmak için elinden geleni yapar. Başarısızlık durumunu kabul etmez. Çünkü bu başarısızlık tamamen tesadüftür! Kendilerine karşı eleştiri gördükleri anda öfkelerini dışa vurur. Bazen yıkıcı davranışlar sergiler. Öç almak ister. Bu tür patolojik durumlar oldukça tehlikelidir.

Online terapi ve online psikolog desteği için ana sayfamızı ziyaret ediniz.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir