Birey Merkezli Terapi Nedir

Birey merkezli terapi , Cars Ransom Rogers’ın ortaya koyduğu bir terapi ekolüdür. Rogers ilk başlarda terapi ekolünü yönlendirici olmayan terapi olarak ifade etmiştir. Mesleki alanda tecrübesi arttıkça farklı düşünceler ortaya çıktı. Daha sonraki süreçlerde danışan merkezli terapi olarak ekolünün adını değiştirdi. Ancak bu ekolün sadece görüşmelerde değil psikolojik danışma ortamı dışında da uygulanma imkanı olduğunu fark eder. Böylece ekolüne son olarak birey merkezli terapi adını verir. Rogers, pek çok konuda öncü bir rol üstlenmiştir. Danışan terimini ilk defa o kullandı. O güne kadar terapiye gelen kişiler hasta olarak ifade ediliyordu. Bir problemini çözmek için gönüllü olan ve aktif olarak harekete geçen kişi, danışandır.

1. Birey Merkezli Terapi Temel Felsefesi
2. Online Terapi ve Birey Merkezli Terapi
3. Temel Kavramlar
4. Birey Merkezli Terapi Süreci
5. Birey Merkezli Terapi Ne Demek
6. Birey Merkezli Terapi ve Tutarlılık
7. Koşulsuz Olumlu Saygı
8. Birey Merkezli Terapi Nasıl Olur
9. Birey Merkezli Online Terapi Nasıl Yapılır
10. Birey Merkezli Online Terapinin Avantajları Nelerdir

İçindekiler

Birey merkezli terapi temel felsefesi insanın özünde iyi olduğudur. Bu yüzden Rogers şu cümleyi kurmuştur; İnsanoğlunun temel doğası, özgürce kendi akışına göre işlendiğinde yapıcı ve güvenilirdir. Bu yüzden terapi sürecinde danışana yol göstermekten ziyade ona eşlik edilmesi gerektiğini ifade eder. Böylece insanların kendilerini daha kolay keşfedeceklerini savundu. Eğer kişi kendi haline bırakılırsa tam kapasitesini fark eder. Böylece diğer kuramların ifade ettiği saldırganlık gibi dürtüler ortaya çıkmaz. Kendi bütünlüğünü sağlayan insan giderek daha fazla bütünleşmeye çalışır. Birey merkezli terapi danışanların bazen yıkıcı ve dürtüsel davrandığını kabul eder. Ancak onların bu eğilimlerinin çevreyle bir araya gelince ortaya çıktığını ifade eder. Böylece kişinin asıl benliğinde bunların olmadığını, sonradan ortaya çıktığını savunurr.

Online terapi ve birey merkezli terapi yaklaşımı terapistler tarafından en çok tercih edilen ekoldür. Nasıl ki diğer terapi ekolleri ile ilgili eğitim alınıyorsa bu ekol için de eğitim alınır. Danışanların oturumlara getirdiği konular danışanın iyilik hali çerçevesinde ele alınır. Online terapi sürecinde danışan koşulsuz kabul edilir. Oturuma getirdiği konular içtenlikle dinlenir. Danışan terapi boyunca suçlanmadığını ve kabul edildiğini fark ettiğinde terapistle güven ilişkisi artar. Şöyle düşünelim, çok güvendiğiniz birine hayatınızla ilgili her şeyi anlatırsınız. Çünkü onun bunları başka birine ifade etmeyeceğini, gizliliği koruyacağını bilirsiniz. Diğer yandan söylenen sözleri de daha fazla dikkate alırsınız.

Birey Merkezli Terapi sürecinde de durum böyle devam eder. Terapist uygun ortamlarda sizi yaptıklarınızla ilgili yüzleştirir. Ancak kurulan güven ilişkisi sonucunda söylenen sözler sizin için bir yol gösterici olur. Böylece terapiden en yüksek verimi elde edersiniz.

Birey merkezli terapi temel kavramlar olarak

• Yaşantı,
• Gerçekleştirme eğilimi,
• Organizmik değerlendirme süreci
• Benlik ve Kendilik
• Kendini Gerçekleştirme Eğilimi
• Olumlu Saygı ve Kendine İhtiyaç

Değerli Olma Koşulları gibi tanımları kabul eder. Bunları daha detaylı ele alacak olursak eğer; yaşantı kişinin içinde olduğu her şeyi ifade eder. Bu yaşantılar daha çok duygular aracılığıyla ortaya çıkar. Çünkü bizler sosyal kurallara hizmet etme eğilimindeyken aynı zamanda bunları bastırma, inkar etme eğilimi de taşırız. Rogers , yaşantıyı potansiyel olarak bilinçli olan olaylarla sınırlı tutmuştur. Kişi çevresinde olan olayları psikolojik ve fizyolojik olarak fark eder.

Gerçekleştirme eğilimi ise kişinin varlığını devam ettirme arzusudur. Bu süre zarfında kişi hem psikolojik hem de fiziksel olarak gelişir. Böylece varoluşu açısından da önemli bir mesafe alır. Gelişim dediğimiz unsur karmaşıklığa dair bir yolculuktur.

Birey merkezli terapi süreci üç aşamadan oluşur. İlk aşamada yönlendirici olmayan unsurlara odaklanırız. Danışanlar terapi sürecinde içlerinden geçen duyguları olduğu gibi ifade eder. Terapist hiçbir şekilde tavsiye vermez ya da öneride bulunmaz. İçgörü, danışanın kendisi tarafından ortaya konur. Örneğin terapi sürecinde kaygınızdan bahsediyorsunuz. Ancak hayatınızda kaygılı olmak sizin için normal bir süreç. Terapist terapi anında bu kaygınızın annenizle ilişkinizden kaynaklandığını size söylemez. İçgörü geliştirdiğiniz taktirde siz “kaygımı annemden ödünç almışım sanırım.” şeklinde bir değerlendirme yaparsınız. Böylece terapist öğretici bir rolden çıkmış olur. Siz ise hayatınızın her anında bir terapist ihtiyaç duymak zorunda kalmazsınız. Eğer ki tavsiye verilseydi her zor anınızda terapiye gelmek zorunda kalırdınız.

Birey merkezli terapi ne demek sorusuna Rogers’ın gözünden cevap verelim. Rogers’a göre gerekli olan şey terapistin danışan için en uygun koşulu oluşturmasıdır. Böylece kişi içinde bulunan büyüme eğilimini serbest bırakır. Psikolojik danışman uygun tutum gösterdiği takdirde danışan kendi gelişimini sağlar. Bu yüzden değişim için gerekli ve uygun koşullar ortaya koyulur. Bunları koşulsuz kabul, saygı ve empatik anlayış olarak ifade ederiz. Temel koşullar sağlandığı taktirde psikolojik danışman ve danışan arasında bağ kurulmuş olur. Ne zaman ki terapiye gelen kişi değişimi fark etmeye başlarsa bu bağ kurulmuştur deriz. Unutmayın terapi sürecinde değişimi güven ilişkisi sağlar.

Birey merkezli Terapi ve tutarlılık sürecini ele alacak olursak eğer;

• Terapinin her anında danışmanın kendi yaşantısı ile farkındalıkların bir akış içinde olmasıdır.
• Terapist kendini ne kadar fark ederse danışana o kadar fazla yardımcı olur.
• Farkındalık sadece sözel tepkilerle değil sözel olmayan tepkilerle de sağlanır.
• Eğer ki terapist bunları yansıtmanın uygun olacağını düşünürse danışana bunları aktarır.
• Psikolojik danışman aklından geçen her şeyi bir anda ifade etmez.
• Uygun koşulların sağlanması tutarlılık koşulunun bir özelliğidir.
• Eğer ki terapi sürecinde psikolojik danışman olumsuz bir şey hissederse bunu danışana söylemelidir.

Örneğin terapist süreçte zorlanıyorsa bunu danışana uygun bir dille ifade etmelidir. Çünkü olumsuz durumun ve duygunun saklanması görüşmelere zarar verir. Tabii ki bu tür durumları duyan danışan ilk başta bir şok yaşar. Ancak sürecin uygun şekilde ifade edilmesi danışan için de çok faydalıdır. Çünkü danışan bir süre sonra bir şeylerin yolunda gitmediğini fark eder. Bu tür duyguları ifade etmek danışan için de önemlidir. Rogers bu durumu şöyle ifade eder;,

Böylece mükemmel olmayan bir insanın, mükemmel olmayan diğer bir insana terapötik yardımda bulunabileceği ortaya çıkar.

Uzman Psikolojik Danışman Zehra Meriç Genç ‘in kendini anlattığı videoyu izlemek için tıklayın.

Koşulsuz olumlu saygı, terapistin danışanı koşulsuz kabul etmesidir. Bir bütün olarak görmesidir. Rogers, bu durumu ödüllendirme olarak ifade eder. Terapi sürecinde pek çok konu gündeme gelir. Psikolojik danışman ya da psikolog bu süreci kontrolü altında devam ettirir. Her konunun konuşulması verimi düşürür. Bu yüzden uygun konular üzerinden terapinin devam etmesi gerekir. Danışan, ailesine ya da arkadaşlarına karşı olan duygusunu açık açık ifade etmelidir. Eğer ki bu konuda yargılanacağını düşünürse terapinin verimi düşer. Çünkü asıl duygudan ziyade görünen duyguyu çalışmış oluruz. Bu yüzden koşulsuz olumlu saygı terapi için önemli bir temel koşuldur.

Empati

Empati, bir kimsenin içsel yaşantısını, kendimizi sanki o kişiymiş gib algıladığımızda olur. Bu yüzden empati bir durum değil süreçtir. Terapi sürecinde mutlaka danışanla bu empatik koşulu sağlamamız gerekir. Açıkçası bu durum psikolojik danışmanlık sürecinin en temel koşuludur. Empati;

Bir başkasının hayatını yaşamak

Onu yargılamadan harekete geçmek

Dikkatli bir şekilde dinlemek ve anlamaktır.

Eğer ki terapist gerçekten empatik olarak yaklaşmışsa danışan kendisini daha fazla açar. Bazı durumlarda danışanlar terapiye “anlaşılmayacağım, kimse beni anlamıyor” düşüncesiyle gelir. Bu yüzden örtük şekilde de olsa danışanın bu havuzuna dokunmak terapist için önemlidir.

Birey merkezli terapi nasıl olur sorusuna dört aşamada cevap vereceğiz. Rogers, danışma sürecinin tutarlı olmaya yavaş yavaş devam ettiğini ifade eder. Bu yüzden bireyin bir yolculukta olduğu görüşünü savunur.

• Aşama 1 : Bu aşamada kişi terapiye gönüllü gelmez. Değişmek istemez. Çünkü problemi olduğunu düşünmez. Duygularının kendisi için anlamının farkında değildir. Bu yüzden bu duygularını sahiplenmez. Kuracağı samimi ilişkilerden korkar. Kendinden değil çevresinden bahseder. Buradaki temel amaç danışanın kurduğu cümleleri kendisine çevirmesine yardım etmektir.
• Aşama 2 : Eğer ki danışan terapide kendisinin kabul edildiğini düşünürse ikinci aşamaya geçer.  Eğer ki bu temas kurulduysa danışanın yaşamına adım atılmış olunur. Çünkü güven ilişkisi kurulmuştur. Konuşmaların merkezi yine kendisi değildir ancak yine de bazı yerlerde kendisiyle ilgili bilgi vermeye başlar. Bu tür süreçler bazen 3-4 oturum devam eder. Danışan kendisini hazır hissettiğinde kendini açmaya başlar.
• Aşama 3: Kendi isteği ile terapiye gelen danışanlar genelde bu aşamada gelir. Eğer ki kişi terapiye zorla geldiyse ve üçüncü aşamaya kadar devam ettiyse kendisini ifade etmeye yönelik adım atmaya başlar. Kendi yaşantılarını anlatır. Duygularını ifade eder. İfade ettiği duyguların kendisi için anlamını daha net fark eder. Bu duygular bazen üzücü olur.

Birey merkezli online terapi nasıl yapılır sorusuna şöyle yanıt veririz. Biraz önce ifade ettiğimiz üç aşama aslında görüşmelerin bir seyrini oluşturur. Yine aynı şekilde bu aşamaları takip ederek online terapi süreci devam eder.

• Aşama 4: Danışan bu süreçte duygularını daha net ifade eder. Ancak terapiye getirdiği duygular genel olarak geçmiş yaşantıyla ilgilidir. Bu yüzden kendisi ile geçmişi arasındaki tutarsızlığı fark etmeye çalışır. Bu noktada dikkatimizi çeken en önemli kısım sorumluluk almaktır. Danışan sorumluluk alır. Hayatıyla ve yaşadıklarıyla ilgili attığı adımlar değişimi ortaya koyar. Bazen şimdi ve burada ilkesine dair duygularını fark eder. Ancak kısa sürer. Asıl amaç geçmişteki duyguları şimdiye getirmektir.
• Aşama 5: Eğer psikolojik danışman ve danışan arasında uygun kabul düzeyi oluştuysa danışan kendini daha rahat hisseder. Bu yüzden duygularını daha rahat yaşar. Bu duyguları olduğu gibi ifade eder. Terapi sürecinin en önemli ilkesi bunları rahat bir şekilde ifade etmektir. Böylece duygularının sahibinin kendisi olduğunu fark eder. Danışan içsel referansını oluşturmuş olur. Bu aşamayı Rogers ilk aşamadan birkaç yüz kilometre sonraki aşama olarak görür. Yani artık değişim net olarak fark edilir.
• Aşama 6 : Rogers, bu aşamayı dramatik ve ayrıcalıklı olarak ifade eder. Danışan, daha önceki hayatında takılıp kaldığı duygularını anında ve dolu dolu yaşar. Yani geçmişe dair var olan kırgınlıklar, kızgınlıklar net olarak ortaya çıkar. Böylece danışan kendisinin nasıl olması gerektiğini fark eder. Rogers’a göre kişi bu duyguları yaşadıysa artık geri dönüş yoktur.

Birey merkezli online terapi sürecinin avantajları koşulsuz kabul, empati, saygı, koşulsuz güvendir. Böylece danışan kendisinin kabul gördüğünü fark eder.

1. Her danışan bu değişimlere bir anda ulaşmaz. Online terapi sayesinde kendisine dair en önemli yaşantıları fark eder. Sonunda ise değişimi kendi sağlar.
2. Tavsiye ve öneri verilmez. Böylece danışanın kendi değişimi için adım atılır.
3. Depresyon, yetersizlik, mükemmeliyetçilik gibi alanlarda danışana fayda sağlar.
4. İnsana iyimser bir bakış açısı katar.
5. Benliğe karşı farkındalık oluşur.
6. Kendimizi geliştirmeye başlarız.
7. Adım atmak bizim için kaygılı bir süreç olmaktan çıkar.
8. Diğer insanları değil kendimizi ön plana koyarız.
9. Tanı ve değerlendirme yapılmaz.

Danışan Merkezli Terapi

Danışan merkezli terapi Rogers tarafından ortaya konmuştur. Rogers , kişinin kendisini geliştirebileceğine inanır. Bu nedenle hümanist yaklaşımı psikolojik danışmanlık sürecinde kullanmıştır. Danışan, kendini gerçekleştirme eğilimine sahiptir. Bu nedenle terapi sürecinde kurulan terapötik ilişki kişinin hayatında karşılaştığı problemlerle daha kolay baş etmesine yardım eder. Terapi sürecinde danışan kendisini daha iyi yöneteceğine ve denetleyebileceğine olan inancını kazanır. Aktif olarak dinlenen danışan kendi değerini fark eder. Dışardan bir gözün duygularını yansıtması anlaşılabilirlik duygusunu artırır. Terapide var olan koşulsuz kabul ve saygı danışanın süreç içerisinde hayat kalitesinin artmasına destek olur.

Siz de birey merkezli terapi yaklaşımıyla sitemizde bulunan online psikolog ve psikolojik danışmanlardan online terapi almak isterseniz ana sayfamızdaki uzman listesine mutlaka göz atın.