Fobiler

Böcek Korkusu Nedir?

Böcek korkusu ya da entomofobi her türlü haşerata karşı bir korku duyma ya da tiksinme durumudur. Kişi böcekle karşılaştığı anda çeşitli kaygı belirtilerinden panik atak belirtilerine kadar çeşitli tepkiler gösterir. Böcek korkusu ortaya çıktığında kişi kontrolü kaybeder. Böylece davranışlarını kontrol edemez.

Böcek korkusunda kişinin karşısında somut bir delil olmamasına rağmen böceğin kendisine zarar vereceğini, iğrendireceğini düşünür. Çoğu insan böcek, örümcek, akrep gibi hayvanlardan tiksinir.

Bu hayvanlarla karşılaştıklarında iğrenme, nefret ya da korku gibi çeşitli duygular ortaya çıkar. Ancak bazı kişilerde bu hayvanlara karşı belirtiler çok daha farklı olur. Böcek korkusu da bu konuda genellikle karşılaşılan bir durumdur. Gelin daha detaylı inceleyelim.

İçindekiler
1. Böcek Korkusu Nasıl Anlaşılır
2. Böcek Fobisi Belirtileri Nelerdir
3. Böcek Korkusu Nasıl Oluşur
4. Böcek Görünce Neden Çok Korkuyorum
5. Böcek Korkusu Nasıl Yenilir
6. Böcek Fobisinden Nasıl Kurtulunur
7. Böcekten Korkmamak İçin

Böcek Korkusu Nasıl Anlaşılır?

Aslında geçmiş yaşantılarla birebir ilgilidir. Böcek korkusu olan kişiler böceklerle karşılaştıklarında böceğin kendisi için bir tehdit unsuru olmadığını bilirler. Bunu da ifade ederler. Ancak bunu ifade etmelerinin aksine çok yoğun şekilde bir kaygı durumu yaşarlar. Bu kaygı bir yerden sonra korkuya da dönüşür.

Bu kişiler böceklere karşı olan fobilerinin aslında anlamsız ve aşırıya kaçtığını ifade etmelerine rağmen kontrolü ele almakta zorlanabilirler. Böceklerden kurtulmak amacıyla bazen sık sık ev temizler. Zeminleri siler.

Ya da böceklere karşı ilaçları kullanırlar. Böceklere yönelik kitaplar okumak ya da filmlere bakmak kontrol dahilinde yapıldığı süreçlerde sistematik olarak fobiyi azaltır. Ancak bu durumun aniden ortaya çıkması ya da kontrolsüz şekilde gerçekleştirilmesi korkuyu arttırır.

Böcek Fobisi Belirtileri Nelerdir?

Böcek korkusu özgül bir fobidir. Kişide bazı belirtilere yol açmaktadır. Bunların başlıca göstergeleri ise şunlardır;

  • -Ani durumlarda bayılma
  • -Yüzde kızarma durumu
  • -Nefes almakta güçlük ya da nefes darlığı
  • -Terleme
  • -Yüksek kaygı belirtileri
  • -Titreme
  • -Ağızda bazı durumlarda oluşan kuruluk
  • -Mide bulantısı
  • -Yüzde ya da vücutta kaşıntı, kızarıklık

Böcek Korkusu Nasıl Oluşur?

Böcek korkusu üzerine değil ancak genel anlamda fobiler üzerine bir açıklama yapabiliriz. Özgül fobi bir nesne ya da duruma karşı oluşan güçlü ve inatçı korkudur. Sosyal fobi ve agorafobi dışında yer alan diğer durumlar için özgül fobi tanımı kullanılmaktadır. Temelde insan arketiplerinde kendini korumaya yönelik tedbirler almak vardır.

Eski çağlardan beri yılan, böcek, akrep gibi sürüngenlere karşı insanlar kendilerini korumaları gerektiğini düşünmüşlerdir. Bu durumlar ise genler aracılığıyla aktarılarak bugünlere kadar gelmiştir.

Özgül fobinin ortaya çıkışında kişinin zarar görmesine karşı kendini koruma amacı yatmaktadır. Böcek korkusunun altında da kişinin kendisini böceğe karşı koruma içgüdüsü yatmaktadır. Bu tür durumlarda öykü detaylı ele alındığında böceğe yönelik olumsuz bir yaşantı olduğu fark edilmektedir.

Özgül Fobinin Yaygınlığı Nedir?

Özgül fobinin ülkemizde yaygınlığı %2.7 olarak ifade edilmektedir. Bu özgül fobi durumlarının yaşam boyu devam etmesi ise %13 olarak ifade edilmektedir. Yani  özgül fobi büyük anlamda tedavi edilebilen ve değiştirilen bir süreçtir. Özgül fobi kadınlarda %14 oranında görülürken erkeklerde ise %5-7 arasında görülmektedir.

Hemen Seans Al

Bu noktada erkeklerde daha düşük oranın olmasının sebebi ise evrimsel yaklaşım erkeklerin daha fazla riskli davranış ortaya koymasıyla açıklamaktadır. Çoğu özgül fobinin ortaya çıkış yaşı olarak 16 yaş ifade edilmektedir. Ancak sıklıkla 25-54 yaş arasında daha çok artmaktadır.

Böcek Görünce Neden Çok Korkuyorum?

Bilişsel yaklaşım fobi geliştirilen nesneye karşı bilişsel çarpıtmaların ortaya çıktığını ifade eder. Yani böcek korku, kaygı, tiksinti ya da iğrenme durumlarını tetikler. Bu durumda kişi böceği kaygısını arttıracak şekilde yorumlamaktadır.

Ya halının altına saklandıysa, ya bir yerden çıkarsa, ya zehirliyse, ya beni ısırırsa diye bilişsel çarpıtmalar artarak devam eder. Bilişsel çarpıtmaların artarak zihinde tekrarlaması ise kişinin böcek korkusu durumunu daha da arttır.

Böcek Korkusu Nasıl Yenilir

Psikoterapi

Böcek korkusu durumuna karşın en etkili tedavi yöntemi olarak davranışçı terapi ileri sürülmektedir.  Bu noktada en etkin çalışma tekniği ise sistematik duyarsızlaştırmadır. Bu yöntemde terapist danışanla birlikte kaygısını harekete geçiren durumları sıralar. Bu durumları en az korkutucu olandan en çok korkutucu olana kadar puanlar.

Ardından ise terapist ile danışan arasındaki güven ilişkisine dayalı olarak uyaranla karşı karşıya bırakılma durumu test edilir. Örnek vermek gerekirse; terapist böcekten korkan birine önce böcek fotoğrafları gösterir.

  • Ardından böcek şekliden bir anahtarlığa dokunmasını ister.
  • Daha sonra daha büyük ve tiksinti verici böcek fotoğrafları gösterir.
  • ardından böceklerle ilgili bir belgesel izletir.
  • En sonra ise canlı böcek çeşitleriyle karşı karşıya bırakır.
  • Bu süreçler birden gerçekleştirilmez. Ancak güven ilişkisine dayalı olarak terapist bu adımları parça parça atar.

Terapide terapist danışana böcekle olan yaşantılarını da sorar. Bu tür durumlarda böceklere ilişkin olumsuz yaşantılar varsa danışanla bu yaşantılara yönelik ikincil kazançları konuşurlar. Danışan terapide kaygı verici durumlarla baş etme becerilerini öğrenirse eğer böcekle karşılaştığında da kaygısını kontrol eder.

Diğer bir yöntem ise sanal terapidir. Sanal terapide terapist danışanı böcek korkusuna yönelik kontrollü olarak maruz bırakır. Böylece danışan ortaya çıkan kaygı belirtileriyle yavaş yavaş mücadele eder.

Farmakoterapi

İlaçlı tedavi gevşemenin sağlanmasına ya da panik atak belirtilerinin sona ermesinde etkili olur. Bu tür durumlarda bazen ilaçlı tedavi de gerekebilmektedir. Kişinin yaşam kalitesi çok etkileniyorsa bazen uzmanlar bir psikiyatriste yönlendirme yapar.

Özgül fobilerde olduğu gibi böcek korkusunda da korkunun bir yerden sonra kendiliğinden iyileşir. Ancak bu kesin değildir. Kendiliğinden iyileşme oranı %20dir.

Böcek Fobisinden Nasıl Kurtulunur

Böcek fobisinden nasıl kurtulunur cümlesi kişinin zihnini oldukça rahatsız eder. Entomofobi “gel şu böceğe dokun, bir şey olmaz” cümleleriyle ortadan kalkmaz. Bu tür zorlamalar sadece fobiyi daha da derinleştirir. Öncelikle çevrenizde böcek fobisi olan biri varsa onu anlamaya çalışın. Sizin de mutlaka  korktuğunuz bir şeyler vardır.

Bu yüzden anlayışlı olmak birinci adımdır. Diğer yandan fobinizin ortaya çıktığı anı dikkatle inceleyin. Ne zaman ortaya çıktığı bizim için önemli bir konu. Çünkü doğumdan itibaren böcekten korkmuyordunuz. Bir gün hayatınızda bir şeyler yolunda gitmedi ve korkmaya başladınız. Bu yüzden ortaya çıktığı anı konuşmak sizin korkunuza dair şemanızı belirlememize yardım eder.

Bir diğer önemli konu ise korkunun ne kadar sık ortaya çıktığıdır. Hayatınızda böcekten korkmadığınız istisnai durumlar oldu mu? Evet, belki olmuştur. Öyleyse bunlar bizim için önemli kaynaklar.

Bu durumlarda böcekten korkmamanızı ne başardı? Kendinize neler söylediniz? Bu söylediğiniz cümleler sizin baş etme becerilerinizi yansıtır. Bu yüzden bu tür durumları mutlaka not alın.

Kendinize söylediğiniz cesaretlendirici cümleler değişimi başlatacaktır. Ancak en önemli kısım ise bu tür durumlara yönelik online terapi sürecine başlamanızdır. BDT temelli yaklaşımla içinde bulunduğunuz fobiden ortalama 8-10 oturumda kurtulabilirsiniz.

Böcekten Korkmamak İçin

Böcekten korkmamak için farklı terapi yöntemleri vardır. Bu yöntemler geleneksel tedavi sistemi olarak bilinir. Genellikle davranışçı terapi yöntemini tercih ederiz. En çok tercihe dilen yöntem maruz bırakmadır.

Böylece danışanın uyaran karşısındaki tepkilerine odaklanırız. Diğer taraftan ise yeni bir davranış öğrenmesi için adım atarız. Çünkü Davranışçı Terapi;

  • Kişinin davranışını belirler
  • Tanımlar
  • Uyaran karşısında kontrollü tepki vermesine yardım eder.

Bu yöntem ilk olarak depresyon tedavisi için geliştirilse de daha sonra fobi tedavisinde ön plana çıkmıştır. Böylece kişinin öğrenilmiş davranışı değişir. Maruz Bırakma tekniği sadece entomofobi için değil diğer fobiler için de oldukça faydalı bir yöntemdir. İlk olarak danışan;

  • Korku hissettikleri anda nasıl rahatlayacağını öğrenir
  • Bu rahatlama tekniklerini uygulamalı şekilde yapar. Terapist gözlemler.
  • Daha sonra danışanın fobi düzeyini tespit ederiz..
  • Son olarak ise fobi durumuna yönelik yüzleştirme basamağına geçeriz.
  • Korkularla yüzleşmek kademeli olarak baş etme becerini ortaya koyar.

Böcek Fobisine Ne Denir?

Böcek fobisi, böceklere karşı aşırı korku ve endişe duyma durumudur ve “Entomofobi” veya “Insectofobi” olarak adlandırılır. Bu fobi, bir kişinin böcekleri gördüğünde veya onlarla ilgili düşündüğünde aşırı anksiyete yaşaması, kaçınma davranışları sergilemesi ve hatta paniğe kapılmasına neden olabilir. Entomofobi, diğer fobiler gibi, belirli bir nesne veya duruma karşı irrasyonel ve aşırı korku olarak tanımlanır ve tedavi edilebilir bir durumdur. Terapi, özellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve maruz bırakma teknikleri, bu tür fobilerin üstesinden gelmede etkili olabilir.

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir