Kişilik Bozuklukları

Kişilik Bozukluğu tanımını ele almadan önce bazı tanımlar yapmak gerek. Kişilik; bir kişiyi diğer insanlardan ayıran, sosyal ve çevresel faktörlerle kazanırız. Devamlılık gösteren tutumlarımızdır. Kişinin kendisini tanımladığı, başkalarından farklılığını ortaya koyduğu, duygu, düşünce ve davranış kümesidir. Kişilik bozuklukları ise, toplumda sık sık ortaya çıkmayan ancak ortaya çıktığında ise ikili ilişkilere zarar veren psikiyatrik rahatsızlıktır. Kişilik bozuklukları kişilerin yaşam akışını, insan ilişkilerini, hayat kalitesini etkiler. Eğer evlilerse evlilik uyumlarını olumsuz yönde etkilenir. Bu yüzden kişilik bozuklukları özellikle son yıllarda araştırılan ve tedavi sürecine yönelik çalışmalar yapılan bir alan haline gelmiştir. Bazı kişilik bozukluklarında yatılı tedavi, bazılarında ise ilaçlı tedavi gerekir.  Genel anlamda kişilik bozuklukları; baş etme becerilerinin ve diğer insanlarla ilişki kurmada devam eden yanlış uyum sağlanmış ilişki ve davranış örüntüleridir.

Cinsiyete Göre Dağılımı Nasıldır?

Kişilik bozuklukları kadınlarda ve erkeklerde benzer oranlarda görülmektedir. Genel anlamda genetik bir geçiş söz konusudur. Nüfus anlamında görülme sıklığı %6-9 arasında gözlemlenmekte ancak bazı durumlarda bu oran %15’e kadar çıkabilmektedir. Kişilik bozuklukları genel anlamda ergenlik ya da çocukluk yıllarında başar. Hatta çocukluk çağında bazı öncülleri fark ederiz. Bu öncüllerin ilerleyen zamanlarda kalıcı hale gelir. İnsan ilişkilerinde ve işlevsellikte bozulmalara neden olur.

Kişilik bozuklukları; kişinin içinde yaşadığı kültür ve çevrenin beklentilerinin belirgin olarak sapar. Devamlılık arz eden bir yaşantı ve davranış örüntüsüdür. Bu noktada kişilik bozukluğu olan kişiler dürtü ve ilişki kurma, anlaşma ve kendini anlatma açısından problemler yaşar.

Kişilik bozuklukları üç küme halinde değerlendirilmektedir. A Kümesi, B Kümesi ve C Kümesi olarak üç gruptadır. Dördüncü grup ise başka kişilik bozuklukları olarak ifade edilir.

A Kümesi ( Garip ya da Eksantrik) Kişilik Bozuklukları

Paranoid Kişilik Bozukluğu, Şizoid Kişilik Bozukluğu ve Şizotipal Kişilik Bozukluğu bu kümede yer almaktadır.

B Kümesi ( Dramatik, Coşkunsal ) Kişilik Bozuklukları

Antisosyal Kişilik Bozukluğu, Histrionik Kişilik Bozukluğu ve Narsisistik Kişilik Bozukluğu bu kümede yer almaktadır.

C Kümesi ( Korkulu, Bunaltılı) Kişilik Bozuklukları

Çekingen Kişilik Bozukluğu, Bağımlı Kişilik Bozukluğu, Obsesif-Kompulsif Kişilik Bozukluğu bu kümede yer almaktadır.

Paranoid Kişilik Bozukluğu

Toplumda yaklaşık olarak % 0.5 ile % 2.5 arasında görülmektedir. Bazı çalışmalarda ise bu oranın daha fazla olduğu da ifade edilmektedir. Aile öyküsünde şizofreni, sanrılı bozukluk varsa eğer paranoid kişilik bozukluğunun ortaya çıkması daha olasıdır. Erkeklerde kadınlara oranla daha fazla görülmektedir.

Paranoid Kişilik Bozukluğu Nedir?

Paranoid kişiler genel olarak gerçekçi bir temele dayanmadan başka insanların kendisinden faydalandığını, kendisine art niyetli yaklaştığını ya da kendisini kandırdığını ifade eder. Ortada somut sebepler yokken arkadaşlarına olan güvenini sorgular. Onların güvenilmez olduklarına dair kuşkular ortaya çıkar. Kişilik Bozuklukları içerisinde ilk olarak Paranoid KB’yi ele alalım.

Eğer ki insanlara kendisini ifade ederse ifade ettiği her şeyin kendi aleyhinde kullanılabileceğini,

Risk altına girebileceğini,

Zarar görebileceğini düşünürler.

Bu yüzden kendilerine yönelik özel bilgileri yakın çevresine dahi anlatmak istemezler. Gündelik konuşmaların altında dahi aşağılanma ya da bir tehdit olgusu ararlar.

Çevrelerine karşı, kendilerine yönelik kötü bir düşünce / duygu beslediklerini düşünür. Bu yüzden sürekli bir kin ve öfke duyguları mevcuttur. Her an kendisine zarar verebilecek insanlara karşı hissetmiş oldukları kin ve öfkenin onları zararlı davranışlardan ve zararlı insanlardan koruyacağını düşünürler.

Paranoid Kişiler Nasıl Fark Edilir?

Gündelik yaşantıda ya da meslek hayatlarında, kendilerine yönelik bir davranış olmamasına rağmen yapılan söylemleri ya da davranışları kendi kişiliklerine bir saldırı olarak değerlendirir. Kendisine yönelik yapıldığını düşündüğü yorumlara yönelik saldırıyla yanıt verir. Bu durum ise çevresi tarafından dışlanmasına neden olur. Kendilerini git gide daha yalnız hisseder.

Bu kişiler eğer ki evliyse ya da bir partneri varsa, partnerlerine karşı yoğun ve derin bir güvensizlik hissederler. Her an kendisini aldatacağını ve arkasından iş çevireceğini düşünürler.

Kişilik bozuklukları farklı farklı kümelerle ele alınır. Paranoid KB diğer belirtileri;

Genel anlamda diğer insanlara karşı yoğun ve derin bir güvensizlik olarak ortaya çıkar. Her an tetikte olmaları gerektiğini düşündükleri için her davranışı risk olarak değerlendirebilirler. Ergenlik ya da erken erişkinlik döneminde ortaya çıkan bu durum sürekli bir kuşkuculuk durumuna döner, insanların kötü niyetli olduklarına dair bir niyet okumayla devam eder.

Empati düzeyleri düşük olduğu için sosyal anlamda oldukça fazla sıkıntı yaşarlar. Sosyal ilişkilerinde kuşkulu olduklarından dolayı mesafeli ve resmi tarzda ilişki kurarlar. Bu  durum ise kendilerini daha fazla yalnız hissetmelerine sebep olur. Gergin olmalarına, çevrelerine dair sürekli bir zihinsel şema geliştirmeleri ortaya çıkar. İnsanları incelemelerine ve analiz etmelerine sebep olur.

Paranoid kişilik bozukluğu olan kişiler sosyal olarak kendilerini geride tuttukları için, kişilerarası ilişki kurması gereken durumlarda aşırı gerginlik ve tedirginlik yaşarlar. Karşıdaki kişiyi düşman ve tehdit olarak algılamaları kendilerini daha fazla çekmelerine neden olur. Eleştirel ve üstten bakan bir ilişki tarzları oldukları için bu özellikleri sosyal anlamda kendilerini zorlamalarına neden olmaktadır.

Kişilik Bozuklukları yazımız devam edecek.

Paranoid Kişilik Bozukluğu Tedavisi

Paranoid kişilik bozukluğuna sahip bireyler genel anlamda kibirli ve kendilerini üstte görseler dahi duygusal anlamda kendilerini yetersiz hissederler. Bu yüzden zayıflıkları iletişim kurmalarını da önemli derecede engeller. Başkalarına karşı duymuş oldukları şüphe ve tereddüt aslında kendilerine karşı duymuş olduğu şüphe ve tereddütle alakalıdır. Kişi; kendisine dair eksiklikleri ve hataları kabul etmediği için eksiklikleri ve hataları sürekli karşı tarafa yansıtır. Böylece kendisine yönelik benlik algısını korumayı hedefler. Paranoid kişilik bozukluğunun genetik bir yanı vardır. Ancak çocukluk yaşantısına dair istismar ve sömürü durumu da bu kişilik örüntülerinin ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Bu yüzden karşılaşılan durumlarda aile öyküsü de detaylı olarak incelenmelidir.

Konuyla ilgili bilgi almak ve online terapi sağlamak için sitemizde bulunan online psikologlardan ya da psikolojik danışmanlardan seans alabilirsiniz.

Diğer kişilik bozuklukları yazılarımız için blog sayfamızı mutlaka ziyaret edin!