Kusma Fobisi (Emetofobi)

Kusma fobisi (emetofobi) tam olarak anlaşılmamakla beraber kaygı bozukluğu başlığı altında ele alınır. Bu nedenle nasıl oluştuğu konusunda bir netlik yoktur. Kişinin başkasının kustuğunu duyma, görme ya da kusmak görme korkusu olarak ifade edilir. Sanılanın aksine yoğun bir şekilde karşılaşırız. Bir çok yetişkin konuyla ilgili kendisini rahatsız hissettiğini ifade eder. Bu blog yazımızda hakkında oldukça az bilgi olan kusma fobisi (emotofobi) kavramını ele alacağız. Diğer kaygı bozukluklarıyla ilgisini ifade edeceğiz. Yazımızın sonuna doğru ise kusma fobisi (emetofobi) tedavi yöntemlerini ele almaya çalışacağız. Şimdiden iyi okumalar dileriz.

Kusma Fobisi (Emetofobi) Nedir

Kusma fobisi; kişinin hayatında ciddi bozukluklara neden olur. Diğer fobilere göre daha zor tedavi edilir. Bu tür durumlar kişi kişinin yoğun bir anksiyete durumu göstermesine gerek yoktur. Kişinin içinde bulunduğu durumda orantısız kaygı yaşar. Bu kaygı ve panik hali kişinin kendisini kötü hissetmesine neden olur.

Kişinin kusma ile ilişkili durumlar vermiş olduğu bilişsel ve davranışsal tepkilerdir. Böylece kişi rasyonel bir düşünce mekanizmasına tutunamaz. Kişide;

• Artan iğrenme hassasiyeti
• Aşırı kontrolcülük ya da kontrolü kaybetme
• Kaygının gastrointestinal sistem semptomları
• Somatizasyona yatkınlık
• Aşırı duyarlılık
• Duyuları felaketleştirme olarak ifade edilir.

Bu tür bilişsel süreçler kusma ihtimali olan ortamlardan uzak durmaya çalışır. Ancak ne zaman nerden geleceğini bilmediği için tedirginlik süreci uzun süre devam eder. Bu durum ise kaçınmaya neden olur. Baş edilemeyen bu tür durumlar ise kişinin kendisini kusturacağı inancını güçlendirir. Kusma fobisi olan kişilerin mutlaka böyle bir deneyimi mevcuttur.

Online terapi desteği için ana sayfamızı ziyaret edin.

Kusma Fobisi (Emetofobi) Nedenleri

Kusma fobisi nedenleri arasında farklı farklı faktörler yer alır.

• Kişinin kusma deneyimi ya da hatırladığı anılar
• Kusmaya şahit olma
• Kontrolü kaybetme korkusu
• Gündelik hayata ya da sağlığına dair iç kontrol odağı
• Kontrolü kaybettiği anlara dair olumsuz düşünceler
• Hastalık, hamilelik ya da alkol nedeniyle şiddetli kusma
• Güvenlik arama ya da kaçınma davranışı (yiyeceklerin son kullanma tarihini kontrol etme gibi)
• Besin kısıtlaması nedeniyle restoranlara gitmeme ya da açık büfeden alışveriş yapmama
• Anksiyete ya da somatizasyona yatkınlık gibi…

Bu tür durumlar kişinin travmatik yaşantılar ya da olumsuz deneyimlerden kaynaklandığını ifade eder. Eğer ki kişi hayatında kendisini tedirgin eden durumlara sık sık tanık olursa bu tür fobiler artarak devam eder.

Kusma Fobisi (Emetofobi) Belirtileri

Sanılanın aksine bu tür kişiler daha az kusar. Ancak midesinin bulanacağına dair kaygı o kadar yoğun ortaya çıkar ki kişi tedirginlik yaşamaktan kendisine odaklanamaz. Sürekli var olan endişe kişiyi olumsuz etkiler.

• Endişe
• Kusma durumundan yoğun şekilde kaçınma
• Günlük hayatın aksaması (işe ya da okula gidememe)
• Duygusal ve davranışsal anlamda problem yaşama
• Mide bulantısı ve sık sık sindirim problemleri yaşama
• Panik atak
• Sosyal izolasyon , kendini geri çekme ya da kaçınma

Kusma fobisi olan kişiler genelde yalnız oldukları bir yeri tercih ederler. Çünkü yanında birisinin olması onun için risktir. Bu nedenle kişi sosyal hayatında da problem yaşar. Yolculuğa çıkmak için genelde bireysel yolculukları tercih eder. Toplu taşıma ya da uzun seyahatler bu nedenle oldukça can sıkıcı olur.

Bazı durumlarda kişi midesinin bulandığını hissettiği an kaygılanmaya başlar. Kaygı mideyi daha fazla harekete geçirir. Bu nedenle kişinin semptomlarını kontrol altına alması zor olur.

Kusma Fobisi ve Yeme Bozuklukları

Kusma fobisi ve yeme bozuklukları birbiriyle karakterize olur. Bu nedenle yanlış tanı ve tedavi süreci mümkündür. Kişnini midesinin bulanmasın bağlı olarak kilo kaybı ortaya çıkar. Çünkü yiyecek ve gıdalara dair de bir tereddüt ortaya çıkar. Bu durumda kişinin asıl amacı kilo vermek değildir. Kusma korkusun bağlı olarak yemek yiyememe kaygısı ortaya çıkar. Yapılan çalışmalarda bazı danışanların kusmaktan korktukları için yemek yeme sürecini kısıtladıkları ifade edilir. Bu nedenle oldukça fazla kilo vermişlerdir.

Bu nedenle kilo kaybı öncelikle dikkat çeker. Ancak burada asıl amaç kilo vermek değildir. Mide bulantısına dair kontrolü kaybetmeme isteği karşımıza çıkar. Kontrol duygusu ise anoreksiya nervoza durumunu artırır.  Bu süre zarfında kişi tekrardan normal yemek yeme temposun ulaşmalıdır.

Kusma Fobisi (Emetofobi) ve Sosyal Anksiyete

Sosyal anksiyete ile de bir örtüşme söz konusudur. Kişinin kendisini izole etmesinin altında rezil olmaktan korkması yer alır. Bu nedenle kusmaktan endişelenen kişi kendisini toplumdan geriye çeker. Özellikle kalabalık yerlere hem utanmamak için hem de mide bulantısı durumunu yaşamamak için girmek istemez. Özellikle çocuk ve ergenler bu kaygılarından dolayı toplumdan kendilerini geri çeker. Rezil olma korkusu kişide sosyal fobi geliştirir.

Diğer yandan Emetofobi kişide panik atak, hipokondriyak endişeler, obsesif kompulsif bozukluk gelişmesine neden olur. Yazımıza devam edelim.

Kusma Fobisi (Emetofobi) Tedavisi

Kusma Fobisi antidepresan , GİS İlaçları  ve terapi ile tedavi edilir. Ancak bazı kişiler midelerinin bulanacağı endişesiyle ilaçlı tedaviyi reddeder. Bu durum ise tedavi sürecini de çıkmaza sokar. Yapılan bir çalışmada danışanların psikoterapi sürecinden oldukça az fayda gördüğü ifade edilir. Ancak burada danışanların kusma korkularından utanmaları nedeniyle kendilerini terapi sürecinde ifade etmedikleri de bildirilmiştir.

Yapılan bir çalışmada kusma fobisi olan kişilerle yüzleştirme çalışması yapılması teklif edilmiştir. Danışanlar yapılacak teknikten korktuklarını ifade etmiştir. Bu nedenle kişilerin sadece %10’u tedavi sürecine başlamıştır.

Diğer fobi türlerine göre kusma fobisi tedavisi daha zordur. Çünkü danışanlar sıklıkla terapiyi yarıda bırakır.

Kusma Fobisi ve BDT

BDT süreci kişinin Emetofobi durumuna yönelik bilişsel çarpıtmalarını ele alır. Diğer yandan içsel uyaranlar düzenlenir. Kişilerde var olan yaygın anksiyete bozukluğu kişinin bulantılarını tetikler. Bu nedenle tedavi sürecinde;

Kaygı yönetimi ile beceriler kazandırma

Bilişsel yeniden yapılandırma

Dikkat dağıtma ve yüzleştirme teknikleri ele alınır.

Kusmaya dair hatırlanan ilk deneyim ele alınır. Daha sonra mide bulantısı ve kusmaya dair danışanda ortaya çıkan güçlü duygular ele alınır. Böylece kişide var olan temel olumsuz inanç ortaya çıkar.

Terapiye ön yargıyla gelmek danışanın süreçten verim almasını engeller. Bu nedenle kişinin kendisine yönelik bilişsel süreçleri ele alması ve anlaması için terapi ortamında kendisini açık şekilde ifade etmesi gerekir.

Konuyla ilgili online terapi desteği için online psikolog ve psikolojik danışmanlardan seans alabilirsiniz.