Saç Yolma Hastalığı (Trikotillomani)

Bugünkü yazımızda saç yolma hastalığı (trikotillomani) nedir sorusuna yanıt aramaya çalışacağız. Halk dilinde kişinin saç, kaş, kirpik gibi kıllarını tekrarlayan şekilde yolma davranışı olarak ifade ederiz. Sosyal görünüm toplum içerisinde oldukça önemli olması nedeniyle saç yolma hastalığı kişinin günlük yaşantısını oldukça önemli şekilde etkiler. Bu nedenle tedavi edilmediği taktirde önemli bir olumsuz yaşantı olarak karşımıza çıkar. Aslına bakarsanız bu tür bir rahatsızlık uzun yıllardır bilinmesine rağmen psikoloji alanında daha az ilgi çekmiştir. Saç  yolma hastalığı (Trikotillomani) nedir sorusuna yanıt ararken dürtü kontrol bozukluğunu da ele almamız gerekir. Ancak saç yolma hastalığı bu alanda ele alınır mı, aslında bu şu an için soru işaretidir. Sizinle bugünkü yazımızda trikotillomani nedir sorusunu detaylı şekilde ele alacağız.

Online terapi desteği için ana sayfamızı ziyaret ediniz.

Saç Yolma Hastalığı Nedir

Saç yolma hastalığı (kaş, kirpik) kişinin tekrarlayıcı şekilde kıl yolma sonucunda saçsız alanların ortaya çıkmasına sebep olmasıdır. Kelime kökeni olarak saç , yolma ve dürtü anlamlarının bir araya gelmesiyle trikotillomani tanmı ortaya çıkmıştır. Uzun süredir insan hayatını olumsuz etkileyen bir rahatsızlık olmasına rağmen gerekli ilgiyi görmemiştir. Bu nedenle hakkında yapılan araştırmalar oldukça kısıtlıdır. DSM-V tanı kriterleri bu rahatsızlığı dürtü kontrol bozukluğu içerisinde ele alır. Kişinin görüntüsünde belirgin bir değişikliğe yol açar. Bu nedenle sosyalleşmesini, kendisine olan güvenini oldukça etkiler. Kuvvetle ihtimal çevrenizde bu tür rahatsızlık yaşayan kişileri oldukça fazla görürsünüz. Eğer ki terapi desteği ya da ilaçlı tedavi alınmazsa kişinin yaşamı oldukça olumsuz etkilenir.

Trikotillomani Neden Olur ?

Trikotillomani neden olur sorusuna literatür şu şekilde yanıt verir. Kişi, saç yolma davranışı sergilemeden önce şiddetli bir gerginlik yaşar. Ancak bu davranışı sergilediğinde haz alır. Rahatlama ortaya çıkar. Rahatlığın ardından ise kişide derin bir üzüntü ve suçluluk duygusu ortaya çıkar.

Kişinin kendi saçını tekrar tekrar yolması,

Bu davranış ortaya çıkmadan önce oluşan yoğun bir gerginlik hali

Saç yolma davranışının ardından ortaya çıkan rahatlama ve doyum olarak özetleyebiliriz.

Saç yolma hastalığı , altında farklı bir patolojik durum yatmadığı taktirde tek başına ele alınır. Eğer ki destek alınmazsa kişinin sosyal yaşantısı, mesleki yaşantısı, yakın ilişkileri bu durumdan oldukça olumsuz etkilenir.

Saç Yolma Takıntısı

Saç yolma takıntısı tanı koyulma sürecinde dikkatle ele alınması gerekir. Bu nedenle etyolojisine yönelik araştırmalar hala devam etmektedir. Farklı kuramsal ekoller saç yolma takıntısı niye ortaya çıkar sorusuna yanıt aramaya devam etmektedir. Ebeveynlerin boşanması, farklı bir yere taşınma, çocukluk çağı olumsuz yaşantıları, fiziksel olarak istismara maruz kalma gibi durumlar trikotillomaninin ortaya çıkmasına neden olur. Diğer yandan travmatik yaşantılar, yas ve ölüm süreci de saç yolma takıntısını kalıcı hale getirir.

Evrimsel bakış açısı bu tür davranışın kökeninde hayvanların kendilerine bakım sağlamasının yattığını ifade eder. Hayvan kendisini tımar ederek hissetmiş olduğu gerginliği ortadan kaldırır. Kendisini daha rahat ve huzurlu hisseder. İnsanlarda da benzer rahatlama ve haz duygusunun ortaya çıkması evrimsel bakış açısını bu noktada desteklemektedir.

Saç Yolma Hastalığı Genetik Midir

Saç yolma hastalığının genetik olduğuna dair bazı çalışmalar mevcuttur. Evrimsel bakış bu konuda bir aktarım olduğunu ifade eder. Bunun yanı sıra aile üyelerinde trikotillomani davranışının ortaya çıkmasının benzer durumların diğer aile üyelerinde de görülme sıklığını arttırdığını ifade eder. Henüz yapılan çalışmalar genetik aktarım konusunda net bir şey söylememize imkan vermese bile bu konuda oldukça güçlü kanıtlar mevcuttur.

Kişi saç yolma davranışı sergileyerek hissettiği olumsuz duygularla baş eder. Ancak bu olumsuz bir baş etme becerisidir. Diğer yandan dağınık bir duygu durumu da kişinin bu davranışı tekrar etmesine neden olur.

Trikotillomanin diğer psikiyatrik rahatsızlıklarla ilişkisi ele alındığında;

Anksiyete

Depresyon

Alkol ve madde kullanımı

OKB

Histriyonik kişilik bozukluğu

Borderline kişilik bozukluğı ile ilişkili ortaya çıktığı ifade edilmiştirr.

Trikotillomani Tanısı Nasıl Konur

Trikotillomani tanı koyma süreci aslında kişinin öznel değerlendirilmesi ile mümkündür. Bu nedenle kişinin yaşam öyküsünün ele alınması gerekir. Burada görüşme sürecinin verimli olması kişinin uygun tanıyı almasına yardım eder. Bazı ölçeklerle kişinin saç yolma hastalığının ne kadar sıklıkla ortaya çıktığını tespit ederiz.

Saç yolma hastalığı genellikle ergenlik döneminde ortaya çıkar. Zaman içerisinde artar ya da azalır. Bu dalgalı seyir uygun destek alınmadığı taktirde dalgalı şekilde devam eder. Kişi yolma davranışını ortaya koyduğunda bazen yakın çevresi tarafından uyarı alır. Ancak bu anlık bir kontrol sürecidir. Okul öncesi dönemde ortaya çıkan bu tür davranışların daha çabuk ortadan kalkar. Ancak ergenlik döneminde ortaya çıkan trikotillomani daha güç ortadan kalkar.

Online terapi ve online psikolog desteği için ana sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

Saç Koparma Alışkanlığı

Saç koparma alışkanlığı kişinin sosyal hayatını olumsuz etkiler. Bu nedenle dolaylı yoldan yalnızlığa iter. Kişi çevresiyle daha az etkileşim kurar. Bazı yerlerde kendisini güçsüz ve değersiz hisseder. Çevresi tarafından çirkin görüldüğünü hisseder. Ancak bazı durumlarda saç kökleri yolunarak diğer uzun saçlarla bu boşluklar kapatılır. Böylece olumsuz görüntünün de önüne geçilir. Yolmanın ortaya çıkardığı olumsuz görünüm kişinin özgüvenini de olumsuz etkiler. Dış dünyayla olan ilişkisi oldukça kısıtlanır. Bu tür ağır olgularda farklı yaklaşımlar tercih edilir.

Bazı durumlarda saç yolma hastalığı o kadar artar ki kişi kellik yaşar. Kişi bir bölgeden yolmaya başladıysa genellikle o bölgeyle devam eder. Diğer yandan kırılan, beyazlayan saçlar da yolunmak için diğer bir sebeptir.

Unutmayın, baş etmekte zorlandığını yaşantılar için terapi desteği almak kendinize yapacağınız en kıymetli yatırımdır.

Saç Yolma Hastalığı Tedavisi

Saç koparma hastalığı tedavisi kişinin sosyal yaşantısını etkilediği için oldukça önemlidir. Genelde bu kişiler artık yoğun düzeyde özgüven kaybı yaşadığı için destek arar. Bu nedenle terapi sürecinde özel bir duyarlılık ister.

Bilişsel ve davranışçı terapi ekolü saç yolma hastalığı için etkin bir ekoldür. Alışkanlığı tersine çevirme olarak da ifade edilir. BDT , kişide var olan durumun oldukça azalmasına, hayat kalitesinin artmasına yardımcı olur. Çocuklarla yapılan çalışmalarda tekrarlayan saç yolma davranışının 6 aylık süreç içerisinde oldukça önemli oranda azaldığı ifade edilir. Diğer bir yandan Kabul ve Kararlılık Terapisi de bu davranışın azalmasında etkilidir. BDT ekolüyle alacağınız bir online terapi desteği sizin içinde bulunduğunuz olumsuz yaşantılarla daha kolay baş etmenize yardımcı olur.