Uykusuzluk İnsomnia Nedir ?

Uykusuzluk ( insomnia ) dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen uyku bozukluğudur. Uykuya dalmakta güçlük, uykuda kalmakta problem olarak ortaya çıkar. Bazı durumlarda kişi çok erken uyanır. Ne kadar uyumasa çalışsa dahi uyuyamaz. Bu yüzden uyku kalitesi oldukça düşer. Yapılan çalışmalara göre dünya nüfusunun büyük bir miktarı uykusuzluk ( insomnia ) problemi yaşıyor. Hatta bu oranın %10 ile %30 arasında olduğu ifade ediliyor. Uykusuzluk ( insomnia ) depresyon, anksiyete, stres, yüksek tansiyon gibi durumları da etkiler. Bu yüzden genel olarak bir sorun olarak kabul edilir. Diğer yandan uykusuzluk ( insomnia ) kişinin bilişsel durumunu da olumsuz etkiler.
İçindekiler
1. Uykusuzluk Belirtileri Nelerdir ?
2. Uykusuzluk ( İnsomnia ) Nasıl Teşhis Edilir 
3. Kişiyi Nasıl Etkiler ?
4. Uykusuzluk Nedenleri Nelerdir 
5. Akut Uykusuzluk Nedir
6. Kronik Uykusuzluk Nedir

İnsomnia kişinin içinde bulunduğu fiziksel ve psikolojik etkilere göre değişir. Bu noktada kişinin beden sağlığı ve psikolojik iyi oluş düzeyi dikkat çeker. Bu noktada uykusuzluk belirtilerini diğer fiziksel ve psikolojik problemlerden ayırt etmek oldukça güçtür. Bazı belirtiler diğer hastalık belirtileriyle benzerlik gösterir. Ancak bu belirtileri şu şekilde ele alabiliriz;

• Gündüz saatlerinde uyuşukluk yaşar
• Gün içerisinde odaklanmakta zorluk çeker
• Sinirli ve gergin olur
• Uyusa bile yeterince uyumadığını hisseder
• Gece boyunca sık sık uyanır
• Tekrar uykuya dalmakta güçlük yaşar
• Kısa süreler içinde uykuda kalır
• Yatakta saatlerce zaman geçirmesine rağmen uyumakta zorluk çeker
• Çok erken saatte kalkar ve uyuyamaz.

Bu tür durumlar direkt olarak kişinin zinde olmasını etkiler. Bu yüzden araba kullanmak ve iş yerinde çalışma durumlarını direkt olarak etkiler. Var olan uykusuzluk durumu kişinin tepki süresini azaltır. Bu yüzden belirtileri dikkate almak gerekir.

Teşhisi doktor tarafından konur. Bu konuda terapi anında psikolog ya da psikolojik danışman da fark ederse yönlendirme yapar. Fiziksel ve psikolojik muayene bu konuda önemlidir. Tanı sürecinde hekim sizden aldığı geri bildirimler aracılığıyla tedavi düzenler. Bazı durumlarda ise çeşitli testler yapılır. Uyku kayıtları teşhiste önemlidir. Bu yüzden hekimler kişilerden uykularını kayıt altına almasını ister. Böylece gün içerisinde kaç saat uyudukları, uykuya dalma süreleri ortaya çıkar. İki haftalık periyotlar halinde gerçekleşen kayıtlar uyku sürecinin resmini oluşturmamıza yardım eder. Böylece etkili bir tedavi programı oluşur.

Uykusuzluk ya da uyku genel anlamda bireysel bir konudur. Kişinin gün içerisinde kendisini zinde hissetmesi gibi durumlar etkilidir. Diyelim ki günde 5 saat uyuyorsunuz ve rutinleriniz bozulmuyor. Sürekli şekilde 5 saat uyku size yeterli gelir. Ancak bu 5 saatlik uyku 1 saatlik periyotlarla devam ederse sizi rahatsız eder. Kendinizi yorgun ve halsiz hissedersiniz. Bu yüzden hem sizin hem de çevrenizin gözlemi bu konuda önemli olur.

İnsomnia , kişinin günlük yaşamını oldukça derinden etkiler. Bu yüzden bu duruma bağlı değişimler ortaya çıkar. Bunlarda bazıları;

• Günlük görevleri yerine getirmekte zorluk
• Odaklanmakta zorluk
• İş yapamamam
• Öfke ve kaygı durumu
• Kötü ve olumsuz iş performansı
• Gündüz uyku belirtileri
• Huzursuzluk

Diğer yandan uykusuzluk belirtisi gösteren kişiler aslında gün içerisinde fazla uyur. Bu durum parça parça ortaya çıktığı için kişi uyku durumunu fark etmez. Parça parça uyuma kişinin zindelik halini oluşuz etkiler. Bazen iş başında ve çalışırken kişi uykuya dalar. Bu tür durumlar stres, kaygı ve eleştiriyi ortaya çıkarır. Dikkat çekmesine neden olur. Bütün bunlar kişinin gece kaliteli uyku almasını engeller.

İnsomnia durumunu tetikleyen pek çok faktör vardır. Ancak yapılan çalışmalar zihin-beden bağlantısı, tıbbi geçmiş, çevresel faktörler ve genetik faktörlere odaklanır. Bu yüzden insomnia durumu farklı koşullara bağlı olarak ortaya çıkar. Uykusuzluk durumunu etkileyen yaygın nedenler şöyledir;

• Gece uykuya dalmayı etkileyecek kronik ağrılar
• Depresyon, Anksiyete Bozukluğu ve TSSB belirtileri
• Diğer psikolojik etkenler
• Yas ve keder , öfke, yalnızlık gibi durumlar
• Elektronik cihazların fazla kullanımı
• Düzensiz uyku
• Nörolojik bozukluklar
• Obezite, diyabet ve solunum problemleri, diğer sağlık sorunları
• Uyku apnesi
• Uykuya dalmadan önce sosyal medya kullanımı
• Alkol, kafein veya sigara kullanımı

Uykusuzluğu Etkileyen Faktörler Nelerdir

Bu tür faktörleri farklı başlıklarda ele alırız. Bunlar genel anlamda şöyle sıralanır;

Yaş: Uykusuzluk durumu yaşamın herhangi bir döneminde ortaya çıkar. Ancak bu tür durumları yaş arttıkça daha sık görürüz.

Cinsiyet: Kadınlarda daha sık görülür. Özellikle hamilelik sırasında ya da doğumdan sonra sık sık ortaya çıkar. Kadınlar menapoz döneminde de erkeklerden daha çok uykusuzluk çeker.

Aile Geçmişi: Yapılan çalışmalar uykusuzluk (insomnia) durumuna aile öyküsünün de etkili olduğunu gösteriyor. Eğer ki aile geçmişinde bu durum söz konusuyla tekrarlama riski daha fazladır. Bu noktada genetik faktörlere de dikkat etmemiz gerekir.

Çevresel Koşullar: Sıcaklık, ışık, çok soğuk ya da çok sıcak oda, uykuyu bölen gürültüler, karanlık oda gibi…

Sık Seyahat Etme: Kişinin fazla seyahat etmesi uykusuzluk durumuna neden olur. Bu durum uyku düzenini bozar. Sık seyahat durumlarında kişinin fiziksel egzersizlere önem vermesi gerekir. Ayrıca vardiyali çalışma durumu da uykusuzluğu tetikler.

Elektronik Cihaz Kullanımı: Son zamanlarda sosyal medyayı sık sık kullanıyoruz. Bu tür sık elektronik cihaz kullanımı da kişiyi etkiler. Telefon ya da bilgisayar ekranından gelen ışık uykusuzluğu tetikler. Kişi uyumadan önce sesli ortamda bulunursa uykusu kaçar. Bu yüzden TV, cep telefonu, tablet ve telefon kullanımını sınırlandırmak gerekir.

İlaç Kullanımı: Bazı ilaçların yan etkileri uykusuzluğa neden olur. Bu tür durumlarda mutlaka hekimle görüşün. Diğer yandan reçetesiz ilaç kullanımı da uykusuzluğu tetikler. Madde, alkol kullanımı da insomnia durumunu artırır.

Evcil Hayvanlar: Bazı durumlarda evcil hayvanların da uykusuzluk durumunu tetiklediği ifade edilir.

Kısa süreli uykusuzluk olarak da ifade ederiz. Bir veya iki geceden birkaç haftaya kadar uzanır. Ancak süresi üç aydan kısadır. Uykusuzluk durumu 3 aydan daha fazla süredir devam ederse mutlaka yardım alın. Bu tür uykusuzluk durumu iş kaybı, ölüm , sağlık sorunları gibi durumlarda ortaya çıkar. Travmatik yaşantılar da akut uykusuzluk durumunu etkiler. Eğer ki kişi stres ve kaygı etkenlerini ortadan kaldırırsa uykusu eski haline döner. Diyelim ciddi bir hastalık teşhisi konuldu. Kişi bu hastalığı düşünerek uyku düzenini bozar. Tedavi sürecinin olumlu devam etmesi ise uyku durumunu düzene sokar.

Tükenmişlik Sendromu ve İş Hayatı yazımızı mutlaka okuyun!

Bu tür durum uzun süreli uykusuz kalmayı ifade eder. Üç ya da daha fazla süredir devam eder. Gece uykusuz kalma kişinin yaşamını olumsuz etkiler. Bu yüzden iş hayatına geç kalır. İşte uyuya kalır. Bu tür durumlar bazen iş hayatının sona ermesine neden olur. Diğer yandan daha uzun süre devam etmesi kişinin sosyal yaşamını da olumsuz etkiler.

Bu tür uykusuzluk durumları bazen çocuklarda da ortaya çıkar. Özellikle yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkarsa dikkatli olmamız gerekir. Diğer yandan ergenlik döneminde de sık sık ortaya çıktığı olur. Davranış problemlerine bazen insomnia da eşlik eder. Bazı durumlarda ise sık sık rüya görmek de bu duruma neden olur. Diş gıcırdatma, huzursuz bacak sendromu, kramplar da etkili olur.

Diğer bir yazımızda tedavi yöntemlerini ele alacağız.

Tekrarlayan Rüyaların Sebebi Nedir yazımıza göz atın!