Hiçbir Şeyden Zevk Alamama Anhedoni Nedir?

Gelin bugünkü yazımızda hiçbir şeyden zevk alamama anhedoni nedir sorusuna yanıt bulmaya çalışalım. Bakalım bu tür durumlar nasıl ortaya çıkar, çözümü nerelerde saklıdır? Son zamanlarda sık sık duyduğumuz bir kavram ortaya çıktı. Yaptıklarımdan zevk alamıyorum.

Ne yaparsam yapayım keyif alamıyorum, acaba buna sebep olan durum nedir? Bu tür durumlar kişinin hiçbir şeyden zevk alamama anhedoni nedir sorusuna yanıt olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bu tür durumlar genel anlamda depresyon, şizofreni gibi yaygın ruhsal durumlarda ortaya çıkmaktadır. Bu yüzden hiçbir şeyden zevk alamama anhedoni majör depresyonla beraber anılmaktadır. Son zamanlarda yapılan çalışmalarda kumar bağımlılığı, alkol bağımlılığı, yeme bozukluklukları ve parkinson gibi farklı durumların anhedoni ile ilişkisi ortaya koyulmuştur.

İçindekiler
1. Anhedoni Nedir
2. Anhedoni Nasıl Ölçülür
3. Anhedoni Nasıl Ortaya Çıkar
4. Anhedoni ve Depresyon
5. Anhedoni Kişiyi Nasıl Etkiler
6. Anhedoninin Sebebi Nedir
7. Sosyal Medya Kullanımı ve Zevk Alamama
8. Anhedoniyi Etkileyen Durumlar Nelerdir
9. Anhedoni Nasıl Tedavi Edilir
10. Hayattan Nasıl Zevk Alınır
11. Hayattan Zevk Almayanlara Tavsiyeler

Konuyla ilgili bilgi almak için Psikolojik Danışman Ergin DURAN ile ileri tarihli online terapi oluşturabilirsiniz.

Keyifsizlik halini zevk alma yetisinde azalma olarak ifade ediliriz. Anhedoni ile ilgili araştırmalar öncelikle kişinin kendisine yönelik değerlendirme ölçekleriyle ortaya koyulmuştur. Böylece kişinin yaşamında ortaya çıkan durumlara yönelik tepkisini ölçeriz.

Ayrıca kişinin duygusunu ölçen ölçekler anhedoni ile ilgili daha geniş bilgi sahibi olmamıza yardımcı olmaktadır. Özellikle depresyon gibi uzun süreli ruhsal durumlarda ortaya çıkan zevk alamama durumu araştırmalarda söz konusu olmaktadır. Anhedoni hiçbir şeyden zevk alamama olarak tanımlanır.

Bilimsel anlamda bazı testler vardır. Anhedoni genel olarak tek bir ölçekle ölçülmese bile farklı farklı ölçeklerle duruma yönelik bilgi sahibi olabiliriz. Bu noktada Montgomery Asberg Depresyon Değerlendirme Ölçeği, Beck Depresyon Envanteri gibi depresyon düzeyini ölçen ölçekler kullanılır. Psikotik bozukluklar için ise Negatif Belirtileri Değerlendirme Ölçeği de kullanılmaktadır. Burada bitkinlik, yorgunluk, zevk alamama, mutlu olamama, hissedememe gibi farklı başlıklar ele alınmaktadır.

Diğer yandan kişilerin ilgisini ve motivasyonunu kaybetmesi, önceden zevk aldığı durumlara yönelik hissetmiş olduğu mutsuzluk durumu incelenmektedir. Beck Depresyon Ölçeği 21 maddeden oluşan zevk alma, sosyal ilgi, cinsellik gibi farklı farklı durumların ölçüldüğü bir ölçektir. Burada bahsedilen durumlardan elde edilen puanlar anhedoni alt puanı olarak hesaplanmaktadır. Hiçbir şeyden zevk alamama durumunu farklı farklı testlerle ölçeriz.

Anhedoni, sürekli olarak ya da durumluk olarak ortaya çıkar, sizi mutsuz eder. Bu yüzden hiçbir şeyden zevk alamama olarak ifade ederiz. Uzun bir süre hayatınızda yapmış olduğunuz etkinliklerden zevk alamayabilirsiniz. Bazen ise yaşantısından durumluk olarak zevk alamayabilirsiniz. Bunun yanı sıra anhedoninin farklı bileşenlerini de belirlemek üzere farklı farklı ölçekler geliştirilmiştir.

Snaith Hamilton Zevk Alma Ölçeği belirli bir zaman diliminde ortaya çıkan ruh değişimlerini ölçer. Böylece anhedoninin nasıl ortaya çıktığına yönelik bir bilişsel süreç oluşturmayı hedefler. Bu noktada sosyal etkileşimler, kişinin ailesiyle ya da arkadaşlarıyla geçirmiş olduğu zaman önemlidir.

İlgi duyduğu uğraşları yapma sıklığı, duygusal olarak değişimler ya da duygusal deneyimler duyguyu takip etmemiz için önemlidir. Son olarak yemek yeme alışkanlığındaki ve içme davranışındaki değişimler zevk alamama durumuyla ilgili önemli belirleyicilerdir.

Depresyon durumunda kişinin depresif duygular içerisinde olması, konuşmada ve düşüncelerde yavaşlama hemen dikkat çeker. Bu durumu enerji kaybı, yorgunluk, bitkinlik, iştahta değişme olarak gözlemleyebiliriz. Cinsel istekte azalma, bedensel yakınmalar, psikolojik ağrılar, değersizlik ortaya çıkar.

Bunlara bağlı olarak kendini önemsiz görme, anksiyete, benlik algısında azalma, karamsarlık, umutsuzluk, ölüm düşünceleri gibi durumlar ortaya çıkar. Bu tür durumlar anhedoni yani azalan keyif kapasitesi olarak da ifade ederiz.

Duygularda var olan değişim sizin hayattan zevk alamamanıza, ailenizden uzaklaşmanıza neden olur, Diğer yandan kilo kaybı yaşayabilirsiniz, iştahsızlık, çökkünlük gibi durumların ortaya çıkması sizin için önemli bir mesajdır. Oluşan bilişsel çarpıtmalar ilerleyen zamanda bazı obsesyonlara ya da böcek korkusu gibi fobilere de neden olabilir. Depresyon sürecinde de hiçbir şeyden zevk alamama durumu ortaya çıkar.

Bu yüzden anhedoni ve ilgi kaybı genellikle depresyonla birlikte ortaya çıkar ve sizi olumsuz etkiler. Kişiler daha önce yaptıkları aktivitelerden zevk almaz, kendilerini geri çekerler. Enerji azlığından sıklıkla bahsederler. İş yerlerinde yapmaları gereken işleri yorgunluktan dolayı yapamazlar.

Normal düzeyde olması gereken iş performansı kişiyi oldukça zorlar. Uykuya dalmada güçlük çekebilirsiniz. Bazen ise erken uyanma gibi uyku sorunlar yaşayabilirsiniz. Sadece uykusuzluk değil çok uyumaktan da şikayetçi olabilirsiniz.

Anhedoni genel olarak depresyonla ilişkilidir. Ancak temelde beyinde meydana gelen değişiklikler etkili olur. Dopaminde meydana gelen değişim kişilerin hayattan yeterince zevk alamamasına neden olur. Eğer ki uzun süreli devam ederse bu durum majör depresyon olarak da ifade edilir.

Son zamanlarda sosyal medyanın hayatımızda oldukça fazla yer kaplamaya başladı. Sık sosyal medya kullanımı içinde bulunduğumuz hayattan soğumamıza neden olabiliyor. Sosyal medya kullanımı ile psikolojik iyi oluş arasında ilişkinin olduğu çeşitli araştırmalarla ortaya koyulmuştur.

Kişilerin sosyal medyayı daha fazla kullanması kendisini sürekli kıyaslamasına neden olur. Bu yüzden takip ettiğiniz kişilerin hayatında var olan değişimleri sıklıkla merak edersiniz. Kendiniz için ise fotoğraflarınıza daha fazla like alma isteğiniz ya da daha fazla takipçi kazanma isteğiniz kendinize olan saygınızı zedeler.

Sosyal medyada görülen farklı farklı hayatlar kişilerin dolaylı yoldan psikolojik iyi oluşlarını etkiler. Psikolojik olarak kendinizi iyi hissetmiyorsanız yaşamış olduğunuz hayattan zevk alma düzeyiniz de düşer. Böylece hiçbir şeyden zevk alamama durumu artar.

Şöyle bir hayal edelim, telefonu elinize aldınız ve hikayelerde sürekli gezdiği yerleri paylaşan bir arkadaşınız var. Eğer ki psikolojik iyi oluş düzeyiniz ve benlik algınız yüksek değilse bu paylaşılan hikaye sizi bazı düşüncelere sevk eder. Yaptığınız yürüyüş, içtiğiniz çay, sevdiğiniz kişi size artık zevk vermemeye başlayacaktır.

Önceden cumartesi ya da pazar günleri sokakta var olan, sosyalleşen insanlar varken şimdi bu insanları sosyal medyadan takip ediyoruz. Tabii ki salgın dönemi bittikten sonra bunlara daha fazla denk geleceğiz. Covid 19 salgın döneminin sosyalleşme üzerindeki derin etkisi de kişilerdeki anhedoni belirtilerini arttırmaktadır.

Sosyal medyanın yıkıcı etkisi sizi de derinden etkiliyorsa bu konuda sosyal medya botoksu yapmanız sizin için faydalı olacaktır!

Anhedoni en temelde beynin nörobiyolojik yapısıyla ilgili bir durum olduğu için;

Travmatik yaşantıları konuşmak önemlidir.

Cinsel istismar geçmişi.

Fiziksel ihmal ya da duygusal ihmal kişinin kendisine bakış açısını etkileri.

Kişini yaşamını derinden etkileyen kalıcı bir hastalık keyif almasını engeller.

Yeme bozukluğu gibi durumlar anhedoniyi tetikleyecektir.

Hayattan Keyif Alamamak Sebepleri ve Başa Çıkma Yolları

Hayattan keyif almak, insanların genel refahını ve yaşam kalitesini artıran önemli bir faktördür. Ancak bazen, hayattan keyif alamama durumuyla karşılaşabiliriz. Bu durum, genellikle birçok faktörün bir araya gelmesiyle ortaya çıkar ve duygusal, zihinsel ve fiziksel olarak olumsuz etkiler yaratabilir. Neyse ki, bu durumla başa çıkmak ve hayattan tekrar keyif almak mümkündür.

Sebepleri: Hayattan keyif alamama durumu birçok sebebe bağlı olabilir. İşte yaygın sebeplerden bazıları:

1. Duygusal Zorluklar: Depresyon, kaygı, stres, travmatik deneyimler gibi duygusal zorluklar, hayattan keyif almayı etkileyebilir.
2. Düşük Motivasyon: İlgisizlik, umutsuzluk, ilgi kaybı gibi durumlar, keyifli aktivitelere olan ilgiyi azaltabilir.
3. Sosyal İzolasyon: Yalnızlık, sosyal bağlardan yoksunluk ve sosyal etkileşimin azalması, keyif alma duygusunu olumsuz etkileyebilir.
4. Fiziksel Sağlık Sorunları: Kronik ağrı, hastalık, yorgunluk gibi fiziksel sağlık sorunları, enerji düzeyini düşürebilir ve keyif alma kapasitesini etkileyebilir.

Anhedoni yani hiçbir şeyden zevk alamama depresyon gibi bazı temel belirtilerle ortaya çıkar. Bu tür durumlarda belirtiler gösterdiğinizi düşünüyorsanız ilaçlı tedavi ya da psikoterapi almanızı tavsiye ederiz. Bu nedenle anhedoninin nasıl ortaya çıktığını belirlemek bizim için oldukça önemli.

Yaşam öykünüzü ele alarak yaşamdan zevk almanızı engelleyen durumları tespit etmemiz gerekir. Evet, bazı durumlarda harekete geçmek bile çok zorken nasıl terapi alacağım diyebilirsiniz. Bu konuda kendinizi harekete geçmekte zorlamanız gerekecektir.

Diğer yandan çevrenizden ve yakınlarınızdan sosyal anlamda destek almanız da önemlidir. Böylece en azından istisnai bir durum yaratmış olursunuz. Terapide sizi olumsuz etkileyen durumun ne zamandır devam ettiğinizi ele alırız. Böylece ilk olarak ortaya çıktığı zamanı belirleriz.

Ardından bu zaman diliminde sizi etkileyen temel konunun ne olduğunuz belirleriz. Böylece yavaş yavaş aslında zevk almanızı engelleyen konuyu farkı bir bakış açısıyla ele almış oluruz.

Hayattan nasıl zevk alınır sorusu aklınıza geliyordur. Buradaki temel kriterimiz içinizde bulunduğunuz durumdur. Hiçbir şeyden zevk alamama yaşama farklı bir bakış açısıyla fark edilir. Örneğin ekonomik koşullardan dolayı hayattan zevk alamıyorsanız burada bu koşulu ortadan kaldırmak gerekir. Çünkü mutsuzluk kaynağı olarak gelir durumu öne çıkar. Tabii ki burada gelirim artarsa mutlu olur muyum sorusu da ortaya çıkar. Bu soruya cevap vermek yine mümkün değildir.

Ancak siz bireysel olarak bu durumdan zevk alacağınızı düşünüyorsanız evet, bu durum mutlu olmanıza yardım eder. Diğer yandan diyelim ki yolunda gitmeyen bir ilişkiniz var, sizi mutsuz ediyor. Bu mutsuzluktan ilişkinizi düzenleyerek ya da ilişkinizi sonlandırarak kurtulursunuz. Diğer bir nokta ise diyelim ki iş nedeniyle hayattan zevk alamıyorsunuz. Burada iş ortamının ya da mesleğin değiştirilmesi aklımıza gelir.

Özet olarak mutsuzluğun kaynağını belirlemeden nasıl mutlu olacağımızı bilemeyiz. Bu yüzden sizi mutsuz eden nedir sorusuna yanıt bulmanız gerekir.

Hayattan zevk almayanlara tavsiyeler diye bir liste yapmak uygun değildir. Burada tekrardan aynı konuya geleceğiz. Dilerseniz bu durumu netleştirmek için bir liste yapabiliriz.

• Beni mutsuz eden şeyler nelerdir?
• Bunlar beni ne zamandır mutsuz ediyor?
• Bu mutsuzluk hayatımı nasıl etkiliyor?
• Sosyal ilişkilerimi nasıl etkiliyor?
• İş hayatım bundan nasıl etkileniyor?
• Eğer evliysem aile ilişkilerimi nasıl etkiliyor?
• Uyku durumum ve iştahım bundan nasıl etkileniyor?

Bu sorulara verilen yanıtlarınızı liste yapın. Diğer taraftan bunlara bir alternatif geliştirin. Hayatınızda ne farklı olursa mutlu olduğunuzu anlarsınız? Mutlu olduğunuzda neleri farklı yapmaya başlarsınız? Örneğin sabah 9’da dinç olarak uyanmak sizin için bir mutluluk işareti olabilir.

Diğer yandan bir kitap okumak ya da bir sahile yürüyüşe çıkmak mutluluk işareti olabilir. Yaşamınızdaki toksik ilişkileri sonlandırmak mutlu olmanıza adım atmanıza yardım eder. Ancak eğer ki mutsuzluğun kaynağı hormonal süreçlerse bununla ilgili mutlaka ilaçlı tedavi almanız gerekir.

Konuyla ilgili sitemizde görev alan online psikolog ya da psikolojik danışmanlardan online terapi alabilirsiniz. konu hakkında bilgi edinmek için canlı destekten bizimle iletişime geçebilirsiniz.