Anksiyete - Kaygı

Anksiyete Nedir

Anksiyete kişide hoş olmayan duyguların ortaya çıkmasıdır. Diğer bir adıyla kaygı ya da bunalma olarak da karşımıza çıkar. Gün içerisinde, sosyal hayatımızda bazen kaygılanırız. Bu tür durumlarda ortaya koyduğumuz tepkiler olağandır. Çünkü bu duygu bizim kendimizi korumamıza yardım eder. Bir sınava girerken normal düzeyde bir endişe bizim çalışma azmimizin yükselmesine yardım eder. Aynı şekilde iş hayatında da orta düzeyde kaygı bizim performansımızı artırır. Bu nedenle normal düzeyde ortaya çıkan anksiyete bizim kendimizi daha iyi anlamamıza yardım eder. Ancak yoğun şekilde yaşanan anksiyete bozukluğu kişinin yaşam akışını da çok olumsuz şekilde etkiler. Bu tür durumlarda kişi duygu, düşünce ve davranışlarını fark etmez.

Anksiyete Bozukluğu Nedir

Anksiyete bozukluğu bazen fizyolojik olarak ortaya çıkar. Nefes almakta zorluk, çarpıntı, ellerde titreme, ayakta durmada zorluk ya da tireme, nefes alış verişin hızlanması, terleme gibi fizyolojik belirtilerle kendisini gösterir. Aslına bakarsanız kaygı ilk olarak fizyolojik olarak kendisini gösterir. Bize bir şeylerin yolunda gitmediği mesajını verir. Dikkatimizi çekmek ister. Bu nedenle bedenimizin bu tür mesajlarını dikkatli yorumlamalıyız.

Diğer yandan kaygı bazı durumlarda düşünce boyutunda ortaya çıkar. Kötü bir şeylerin olacağını düşünürüz. Bu tür olumsuz düşünceler kalbimizin daha fazla ve hızlı artmasına neden olur. Bu nedenle yoğun kaygı durumu kaynağı belirsiz şekilde ortaya çıkar. Neler oldu diye sorduğumuzda elimizde somut bir kanıt olmaz. Tehlike beklentisi anlık endişe durumumuzu daha da artırır. Eğer ki karşımıza çıkan bu tür durumlarla başa çıkarsak psikolojik olarak da güçleniriz. Bu tür durumlar olumsuz yaşam koşullarıyla daha kolay mücadele etmemizi destekler. Ancak bu duyguları yoğun olarak yaşarsak tehlike çanları çalar! Bu nedenle kaygımızı kontrol etmemiz gerekir. Bu noktada ortalama uyarılmışlık hali bizim için önemli bir kriterdir. Çünkü bu uyarılmışlık hali bizim hazırbulunuşluk seviyemizi düzenler.

Anksiyete Nasıl Değerlendirilir

Anksiyete durumu bazen bir madde nedeniyle ortaya çıkar. Ancak bazen ortada bir sebep yokken kişi endişelenir. Bu süreçte;

  • Kişinin aklından neler geçtiği (düşünce)
  • Bedeninin nasıl tepki verdiği (davranış, semptom)
  • Neler hissettiği (duygu)
  • Hangi durumlarda ortaya çıktığı (olay)
  • Problemle baş etme becerileri
  • Danışanın endişe durumuna yönelik yorumu
  • İlk nasıl ortaya çıktığı ve nasıl fark ettiği
  • Azaldığı durumlarda kendisine neler söylediği
  • Nasıl kontrol altına aldığı
  • Kişinin hayatına nasıl devam ettiği gibi genel değerlendirme kriterleri dikkate alınır.

Terapi sürecinde kişinin içinde bulunduğu (sosyal hayat, iş hayatı, aile yaşamı) pek çok farklı alan ele alınır.

Anksiyete Bozuklukları Nelerdir

Anksiyete bozuklukları farklı başlıklarla ele alınır.

  • Maddeye bağlı
  • Genel tıbbi duruma bağlı anksiyete bozukluğu
  • Panik bozukluk
  • Karışık anksiyete depresif bozukluk
  • Başka türlü adlandırılamayan kaygı bozukluğu
  • Özgül fobi
  • Akut stres bozukluğu
  • Posttravmatik stres bozukluğu

Bu tür başlıkları ele alırken nasıl ortaya çıktığı belirlenir. Eğer ki kişide kaygı durumu var olan fizyolojik bir durumla ortaya çıkıyorsa endişe ve panik durumu organik bir neden çağrıştırır. Bu nedenle altta yatan temel fiziksel nedenin ortadan kaldırılması gerekir.

Diğer yandan panik bozukluk (panik atak), tssb gibi kaygı durumları online terapi  ya da yüz yüze terapi desteğiyle ortadan kalkar.

Kaygının ortaya çıkmasında özellikle geçmiş yaşantılar etkilidir. Kişinin yaşadığı travmatik yaşantılar da yoğun endişe hissetmesine neden olur. Ayrıca anne ile var olan güven ilişkisi de kişinin olaylara bakış açısını ve yorumlamasını derinden etkiler. Bu nedenle var olan kaygı durumunu geniş bir çerçevede ele almamız gerekir.

Anksiyete Bozukluğu Neden Olur

Daha önceki yazılarımızda ve bu yazımızda da belirttiğimiz gibi kaygı durumları farklı farklı nedenlerle ortaya çıkar. Bunları sıralamamız gerekirse;

Kişilerde var olan genetik faktörler: Bireyin soygeçmişi ve gen havuzu önemlidir. Yakın çevresinde ve ailesinde bu tür durumda olan kişilerin daha yoğun kaygı yaşaması muhtemeldir.

Nörobiyolojik nedenler: Beyinde yer alan amigdala (korku merkezi) kişinin kaygı mekanizmasını dengeler. Burada yer alan bir bozukluk kişinin duygularının değişmesine neden olur.

Geçmiş yaşantılar: Çocukluk çağı travmaları (taciz, tecavüz, duygusal ya da cinsel istismar), doğal afet, yas ve ölüm gibi süreçler

Hemen Seans Al

Psikolojik iyi oluş hali: Kişinin fizyolojik iyi oluşu kadar psikolojik açıdan da iyi oluşu oldukça önemlidir. Bu nedenle depresyon gibi kişinin mutsuz olmasına neden olan psikolojik durumlar anksiyete durumunu artırır. Diğer yandan madde kullanımı gibi faktörler de karşımıza bir risk olarak çıkar.

Özgüven ve çekingenlik durumları da kişinin içinde bulunduğu durumları olumsuz algılamasın neden olur. Bu tür olumsuz duygu-düşünce mekanizması kişinin olayları farklı yorumlamasına neden olur. Kendisini rahat ve güvende hissetmez. Doğal olarak kaygısı da artar.

Anksiyete Belirtileri Nelerdir

Kişi anksiyete durumunda farklı tepkiler verir.

  • Endişe ve panik hali, kontrolü ele almakta güçlük
  • Gerginlik
  • Uyumakta zorluk
  • İştah kaybı ve kilo kaybı
  • Vücutta terlemenin artması
  • Yüzde sıcaklık
  • Göğüste sıkışma
  • Kalp atışının hızlanması
  • Bir olaya dair odaklanmakta ya da konsantre olmakta zorluk
  • Olumsuz düşüncelerde yoğunluk (başıma bir şey gelecek, kötü bir şey olacak vs.)
  • Bedende yoğun ağrı
  • Mide ağrıları ve iştah problemleri
  • Titreme
  • Dinlenemediğini hissetme
  • Kalabalık ortamlara girememe

Anksiyete Vücutta Neler Yapar

Özellikle görüşmelerde danışanlar anksiyete vücutta nasıl ortaya çıkar sorusunu sormakta. Öncelikle herkesin bedensel anlamda tepkiler farklı olabilir. Bu nedenle kendimizi takip etmemiz gerekir. Aslında bilişsel bir şema vardır. Yaşanan olay herkesin gün içerisinde yaşadığı normal bir olaydır. Örneğin telefonunuz çaldı, hiç konuşmadığınız bir akrabanız arıyor. Burada ilk olarak onun adını görünce kalbiniz hızlı çarpar. Bir diğer insanda ise ağız kuruluğu olur. Ya da terleme meydana gelir.

Burada önemli olan sizin bedeninizi takip edebilmenizdir. Eğer ki bedeninizi okumayı öğrenirseniz nasıl tepki verdiğinizi de fark edersiniz. Bu belirtiler size beni duy, yolunda gitmeyen bir şeyler var! mesajı verir. Bu fiziksel tepkilerin ortaya çıkmasına neden olan duygu ve düşünce şemasını belirlememiz gerekecek.

Diğer yandan bazen uyku sorunları şeklinde de ortaya çıkar. Uyku sorunları zaman içerisinde yeme bozukluğuna, uyum problemlerine de neden olur.

Uyku ve uyanıklık halini etkiler. Böylece vücudunuz yorgun ve güçsüz düşer.

Anksiyete ve Online Terapi

Anksiyete ve online terapi süreci danışanlara faydalı olur. Özellikle Covid-19 salgın döneminde Türkiye’de ve dünyada insanların kaygı düzeyi oldukça yükseldi. Bu nedenle ilaçlı tedavinin yanı sıra psikoterapi süreci kişilerin kaygılarıyla daha kolay baş etmesine yardım eder.

Kaygılandığımız anda ne söyleyeceğimizi bilemeyiz. Karşımızdaki kişinin bu durumu fark etmemesi için yoğun bir çaba harcarız. Ancak çabamız nafile! Bu nedenle anksiyete ve online terapi sürecini deneyimlemek bize oldukça katkı sağlayacaktır. Terapi sürecinde;

  • Kaygınızın nasıl ortaya çıktığını
  • Nereden kaynaklandığını
  • İlaçlı tedavi gerekip gerekmediği
  • Kaygılanmadığınız anlarda neler yaptığınızı
  • Kaygınızın sizin hayatınızı nasıl yönettiğini göreceksiniz.
  • Terapi bir yolculuktur. Bu yolculukta öğrendikleriniz anksiyete ile daha kolay baş etmenize yardımcı olacaktır.

Online psikolog ve online terapi için ana sayfamızı ziyaret ediniz.

 

İlgili Makaleler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir