Asperger Sendromu Nedir?
Asperger Sendromu; yaygın gelişim bozuklukları arasında değerlendirilmektedir. Asperger Sendromu ile otizm arasındaki en belirgin fark asperger sendromu bireylerin konuşma ve bilişsel algılarında bir bozukluğun olmamasıdır. Asperger Sendromu önceden çok dikkat çekmeyen bir durumdu. Genelde otizm ile ilgili yapılan araştırmalar daha yoğunluktaydı. Asperger Sendromu ; bireylerin dil gelişiminde ya da bilişsel gelişiminde bir sorun ortaya çıkarmasa bile, çevreleriyle sosyal ilişkilerinde sorunlar yaşarlar. Bu noktada asperger sendromu tanısı almış bireyler tekrarlayan davranışlar, sınırlı ilgi alanları gibi ayırt edici psikolojik özelliklere sahiptir.
Asperger Sendromu Nedir?
Asperger Sendromu en temelde kişinin sosyal çevresiyle yaşamış olduğu sorunlar, sosyal ilişkilerindeki kopukluk vardır. Kendisini çevreye kısıtlı şekilde ifade eder. Hatta bazen hiç ifade edemediği, tekrarlayan kısıtlı ilgi alanlarının olduğu şeklinde ortaya çıkar. Asperger Sendromu’nda bireyleri yaşlarına uygun sosyal iletişim becerileri geliştirmez. Bu durum ise çevrede dikkat çekmesine hatta bazen akran baskısına maruz kalmasına neden olur. Asperger Sendromu ile otizm arasındaki en temel fark ise asperger sendromunda konuşma geriliğinin olmamasıdır. Asperger sendromuna sahip bireyler zeka anlamında da bir problem yaşamaz. Genel anlamda ortalama ya da ortalama üstü bir zekaya sahiptirler.
Asperger Sendromu kendisi de bir aspergerli olan Hans Asperger tarafından 1944 yılında çocukların sosyal ilişkilerinde yaşadığı sorunları inceleme isteğiyle ortaya çıkmıştır. Asperger yapmış olduğu çalışmada çocukların bilişsel seviyesinde bir problem yaşamadıklarını ancak vücut dillerinde bir tuhaflık olduğunu ifade etmiştir. İletişim kurduklarında ise bazen garip tonda bir ses çıkardıklarını, empati düzeylerinde yetersizlik ya da eksiklik olduğunu, bazı psiko motor becerilerini tam olarak yerine getiremediklerini, konuşma alanlarında ise bir sınırlılık olduğunu ifade etmiştir.
Asperger Sendromu Tanı Kriterleri Nelerdir
Asperger sendromu için 6 temel tanı kriteri ifade edilmiştir.
- Sosyal ilişkilerde sorunlar
- İlgi alanında sınırlılık
- Tekrar edici davranışlarda ısrarcı olma
- Konuşma becerilerinde düşüklük
- Beden dilinde sorunlar
- Psiko-motor aktivitelerde düşüklük
Asperger sendroumunun neyden kaynaklandığına dair kesin bir şey olmamasına rağmen genelde erkeklerde ortaya çıkar. Bu çocukların ailelerinin de çevresel anlamda sorunlar yaşar. Bu noktada kalıtımsal özelliklerinin söz konusu olur.
Asperger Sendromu ve Genetik Faktörler
Yapılan çalışmalarda asperger sendromunun genetik özelliği de olduğu ifade edilmektedir. Özellikle aile içerisinde asperger sendromu almış biri mevcutsa, diğer aile üyelerinin de bu konuda problem yaşayabileceği belirtilmektedir.
Asperger sendroumu anneden kaynaklı genetik faktörlerden ziyade babadan kaynaklı genetik faktörler nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Yapılan çalışmalarda babada var olan genetik asperger ya da otizm bozukluğunun çocuklara aktarıldığı bulunmuştur. Doğan çocukların %50’sinde bu tanı vardır.
Bu noktada aile içerisinde tanı alan kişilerin iletişim becerilerinin düşüktür.
Düşünce açısında kısıtlı davranırlar.
Sınırlı ilgi alanlarını vardır.
Asperger tanısı için yaş kriterinin 7 yaş civarıdır. Ancak otizmde bu tanı koyma yaş ortalamasının 3 olduğu ifade edilir. Asperger sendromunun bu kadar geç fark edilmesinin sebebi ise konuşmada ve dil gelişiminde bir geriliğin ortaya çıkmamasıdır.
Okul Çağında Asperger Sendromu Nasıl Anlaşılır?
Okula başlama süresi iletişimin ve sosyal becerinin de daha net gözlemlendiği ve fark edildiği bir dönemdir. Bu dönemde çocuğun daha fazla gözlemlenmesi nedeniyle asperger tanısı genellikle okul çağında ortaya çıkmaktadır. Çünkü çocukların sosyalleşmesi bu yaşta daha net dikkat çeker. Kısıtlı sosyal beceriler, dil ve konuşma becerisinde bazı eksiklikler, kısıtlı ilgi alanı, sözel olmayan iletişimde problemler, motor kaslarıyla ilgili problemler gibi durumlarda ortaya çıkmaktadır.
Sosyal Beceriler
Asperger Sendromu olan çocuklar sosyal alana ilgi duymazlar ve iletişim kurmakta zorlanırlar. Ancak temelde çocuklar sosyalleşmek ve iletişim kurmak ister. Hatta bu konuda davranışlar da sergiler. Ancak karşıdaki kişine “beklenmedik” hareketlerle yaklaşırlar. Tuhaf algılanan davranışlar sosyal alanda kendilerini yalnız hissedilmesine neden olur. Hatta bu yüzden dışlanırlar. Bu dışlanma sonucunda ise asperger sendromu olan bireyler çevrelerine karşı öfkeli olur. Bu yüzden dışlanma süreçleri daha da artar. Olaylara karşı duygu belirtileri göstermekte zorlanır. Tepki göstermekte de zorlandıkları için ilgisiz ve soğuk oldukları da sık sık ifade edilir. Toplumsal anlamda normları ve kuralları anlamakta ve anlamlandırmakta güçlük çekerler.
Kısıtlı İlgi Alanı
Asperger Sendromu tanısı alan çocuklar okul çağı döneminde kısıtlı ilgi alanlarının olduğu yavaş yavaş fark edilmektedir. Kendilerine has ilgi alanları ve yaşam merkezleri vardır. Özellikle bu alanlara oldukça fazla vakit ayırırlar. Böylece tüm enerjisini aktardığı tek ilgi alanı vardır. Diğer alanlara ilgisini ve motivasyonu aktarmakta zorlanırlar. Dolayısıyla sosyal ilişki kurmaktansa tek bir ilgi alanına yoğunluk vererek o alanı kendilerine güvenli alan olarak belirlerler. İlgi duydukları alanda o kadar fazla bir bilgileri vardır ki o alanı sanki kendileri ortaya çıkarmış gibi davranırlar. Örnek vermek gerekirse; motorlu taşıtlarla ilgili her bilgiyi en ince ayrıntısına kadar öğrenirler.
Dil ve Konuşma Becerisi
Konuşma becerileri aslında kendi yaş grubuyla benzerdir. Çok dikkat çekici bir eksiklik olmamasına rağmen, dilin vurgulu şekilde kullanılmasında, deyimlerin ve metaforların anlamını tanımlamakta zorluk çekerler. Bu noktada jest ve mimikleri, tonlamaları kullanamazlar. Konuşma akışında ve konuşma hızında farklılıklar vardır. Konuşma anında mesafeyi ayarlamakta, ses tonunu belirlemekte, bireysel mesafeyi ayarlamakta zorluk çekerler. Bunlardan dolayı iletişim kurmakta ve diyalog kurmakta oldukça zorlanır. Cümleler kurarken sık sık tekrarlayıcı cümlelerle kendilerini ifade edebilirler.
Sözel Olmayan İletişim
Sözel olmayan ifadeler ve vücut duruşları diğer bir önemli farklılıktır. Asperger Sendromu için karşılıklı iletişim kurarken göz teması kurmak onlar için çok zordur. Ya da uzun süre göz teması kuramaz. Konuşma esnasında ortaya koyulan jest ve mimikler konuşmaya uygun olmaz. Örneğin konuşma esnasında kahkaha atarken birden şaşkınlık içeren jest ve mimikler kullanır.
Motor Kaslarının Gelişimi
Asperger Sendromu tanısı almış bireyler yürüyüş anında donmuş gibi yürüyebilirler. El kol hareketleri düzensiz, zıplayarak yürüyebilirler. İnce motor kas becerilerinde düzensizlik ya da eksiklik de görülür. Bisiklet sürme, yüzme, yürüme ve koşma gibi beceriler onları zorlar. Ancak uygun eğitimle bu becerileri yaparlar.
Konuyla ilgili özel eğitim alanında bilgisi ve eğitimi olan online psikolog ve psikolojik danışmanlardan online terapi alabilirsiniz.