Kardeş Sıralaması Nedir?
Doğum sıralaması ve kardeş sıralaması konusu 1920’li yıllardan beri araştırılmaktadır. Özellikle bu konuyla ilgili Adler ve Sulloway’in araştırmaları ön plandadır. Adler temelde insanlarda güç ve iktidar mücadelesinin ortada olduğunu ifade etmektedir. Kardeş sıralaması konusuna değinirken ise; küçük çocuk ve büyük çocuk olmanın ortada olan güç ve iktidar mücadelesine farklı farklı etkileri olduğunu ifade etmektedir. Çünkü kişiler hayatta farklı farklı hedeflerin peşindedir. Bu hedefler doğrultusunda çaba gösterirler. Ailenin ise bu çabaların en kolay test edileceği yerdir. Aile ortamında çıkan kişilik özellikleri ile kardeş sıralaması ya da doğum sıralamasının önemli olduğunu vurgulanır. Hayatın anlamını ise toplum ya da sosyal yaşantı içerisinde kişinin kendisine yer bulma ihtiyacı olarak ifade eder.
Yetersizlik Duygusu Nedir?
Adler, tüm bireylerin temelde kendilerini yetersiz hissettiklerini, var olan yetersizlik duygusuyla ise ancak kendilerini ait hissedecekleri yer aramaya çalışarak baş ettiklerini söyler. Böylece yetersizlik duygusunun, bir yerden sonra kişinin motivasyonunu yükselttiğini, başarıya daha kolay ulaşmasına yardımcı olduğunu, böylece harekete geçmek için anlamlı bir sebep bulduğunu ifade eder. Bu yüzden kardeş sıralaması kişiliğin oluşmasında önemlidir.
Aşağılık Kompleksi Nedir?
Adler kişilerde var olan bu yetersizlik duygusunun aşağılık kompleksi olarak ortaya çıktığını söylemektedir. Aşağılık kompleksi eğer ki kişiyi olumsuz yönde etkilerse kişinin uyumsuz bir profile bürünmesi mümkündür. Bu noktada kardeş sıralaması ‘nın bu özelliklerin ortaya çıkmasında etkisi oldukça fazladır. Kişi kendisini çevresinden daha düşük seviyede hissetmeye devam ederse, kendisini bu düşünceden kurtaramazsa düşünceleri gerçeğe dönüşebilir. Diğer yandan ise kendisini ortaya koyma ve gösterme gayesi içinde olursa aşağılık kompleksi onu harekete geçiren bir unsur olur.
Kardeş İlişkileri Nasıl Belirlenir?
Kardeşlerle olan ilişkilerde daha önceden de değindiğimiz gibi kardeş kıskançlığı ortaya çıkar. Ancak kardeş kıskançlığının altında ne yatıyor olabilir? Bu aşamada Adler, kardeşler arasındaki mücadelenin doğum sırasından etkilendiğini söylemektedir. Kardeşler aile içerisinde kolay kolay benzer özellikler göstermezler. Burada farklı olarak aile içinde kendilerine özel bir yer edinmeye çalışırlar. Kardeş ilişkilerindeki farklılıklar ya da bireysel farklılıkların temelinde aile içerisinde kendilerine özel ve rahat bir yer bulma isteği yatmaktadır.
Doğum Sırası Kişiliği Nasıl Etkiler? Tek Çocuğun Özelliği Nedir?
Adler doğum sıralamasının kişilik özelliklerinde etkili olduğunu ifade eder. İlk çocuk dünyaya geldiğinde evin hakimidir. Her şey onun için yapılır. Sevgi ve ilgiyi bölüşmek zorunda kalmaz. Odası ayrıdır, kök aile tarafından ilgi görür, kendisini kıymetli ve değerli hisseder. Ancak ikinci çocuk dünyaya geldiğinde anne babanın ilgisinin ve dikkatinin diğer kardeşe kaydığını fark eder. Bu durum ilk çocuk için bir tehdit anlamına gelir. Ev içerisinde var olan hakimiyetini, iktidarlık gücünü kaybetmiş olur. Böylece tahttan indirildiğini, deyim yerindeyse pabucunun dama atıldığını düşünür. Böylece gücünü ve iktidarını yeniden sağlamak için mücadele etmeye devam eder. Ancak bu süreçte küçük çocuklar büyük çocukları referans alırlar. Onları örnek olarak görürler, onların davranışlarına göre kendi davranışlarını şekillendirirler. Kardeş sıralaması mücadelesi böylece başlar.
İkinci Çocuğun Özellikleri Nelerdir?
İkinci çocuk birinci çocuğa göre daha avantajlıdır. Kendisinden doğan sonraki çocuklarla da yine bir mücadeleye gireceği için bir yandan da şanslıdır. İlk ve son çocuklar mücadele etmeye devam ederler. Ortanca çocuklar ise bu mücadeleden pek etkilenmedikleri için daha sağlıklı bir hayat sürer. Yine de büyük çocukların tek bir seferde ailenin tüm ilgisini üzerlerinde topladığı için bir süre de olsa iktidarı ve gücü ele geçirirler. Böylece iktidar ve güç kısmında diğer kardeşlere oranla daha başarılı olurlar. Başkalarını koruyup kollama arzusu büyük çocukların önemli özelliğidir.
Bu yüzden diğer kardeşlerine ebeveyn gibi yaklaşırlar. Çevresindeki insanların ise kendilerine sadık olmasını isterler. Diğer taraftan ise küçük çocuklar ilk çocuğu rakip olarak gördükleri için aile içerisinde önde olmanın bir yolunu aramaya çalışırlar. Bu yüzden ilk çocuklar daha mükemmeliyetçi, sorumluluk sahibi ve ciddi olurken, ortanca çocuklar ya da ikinci çocuklar daha uzlaşmacı ve anlaşmacı olabilirler. Son çocuklar ise yetersizlik ve çaresizlik duygularıyla mücadele etmeye devam eder. Aslına bakarsanız kardeş sıralaması dünyaya gelen tüm çocukları bir şekilde etkiler. Bu etki bazen olumlu bazen ise olumsuz olur.
İlk Çocuğun Özellikleri Nelerdir?
İlk çocukların genelde giriştikleri işlerde daha başarılı olur. Başkalarını daha fazla memnun etmeye çalışır. Başkalarıyla ortak bir fikirde buluşmak istediklerinden dolayı kendi fikirlerini net olarak ifade etmez. Beğenilme kaygısı yaşar. Farklı düşüncelere karşı daha sert olurlar. Diğer kardeşler ise annelerinin sevgi ve ilgisinin tüm kardeşler arasında bölüneceğini bildikleri için temelde ilgileri kendi üzerine çekmek için mücadele ederler. Başarıyı bu yolda önemli bir araç olarak kullanırlar. Başarılı olarak ilgiyi kendi üzerlerine çekerler. Entelektüel açıdan da ön plana çıkarlar. Ancak bir yandan ise huzursuz ve sinirli olmaya daha yatkındırlar. Çünkü ebeveynlerinin özellikle annelerinin ilgisini diğer kardeşiyle paylaşmak onları öfkelendirir. Kardeş sıralamasında ilk kardeş özelliklerini daha detaylı ele almak gerek.
Diğer yandan ilk çocuktan ailenin beklentisinin yüksek olması sonucunda çocuk kendisini yetersiz ve eksik hissedebilir. Bu yüzden eksikliğini tamamlamak için başkalarından onay almaya ihtiyaç duyar. Çünkü temelde özgüvensiz olduğu çocuğa öğretildiyse atacağı adımlarda da bir onay aramak ister.
Tek Çocuğun Özelliği Nedir?
Tek çocuk rekabet ve çekişme ortamına şahit olmaz. Bu yüzden özgüveni daha yüksektir. Diğer bir yandan ise baskın bir özelliğe sahip olması, bazen bencil davranışlar sergilemesi, sözel becerisinin yüksek olması, mükemmeliyetçi bir kişilik geliştirmesi diğer özelliklerindendir. Genel olarak otoriteyi temsil eden güç ve iktidar sahiplerini memnun etmeye çalışırlar.