Çocuk Resimlerinin Analizi Nedir?
Çocuk resimlerinin analizi; çocukların sözel olarak ifade edemedikleri durumları resimler aracılığıyla ifade etmelerine yardımcı olan projektif bir tekniktir. Bu noktada çocuk ve resim bir bütündür . Çocuklar kendilerini resimler ve oyunlar aracılığıyla çok daha net şekilde ifade edebilirler. Bu yüzden çocuk resimlerinin analizini çocukları daha iyi anlamak için kullanırız. Çocuk yaşının ilerlemesiyle beraber kendisine daha fazla döner. Kendisiyle daha çok ilgilenir. Çocukların çizimlerinden bazı anlamlar ortaya çıkar. O yüzden çocuk resimlerinin analizi çocuğu anlamak açısından da oldukça önemlidir. Ancak bu süreçte resimlerin yorumlanmasından ziyade çocukların aile öyküsü ve kendi anlattıkları daha ön plandadır. Bu açıdan çocuk resimlerinin analizi bir matematik formülü değildir. Çocuğun yaşantısı ve ifadesi de bu konuda çok önemlidir.
Bilişsel Teoriye Göre Resim Analizi
Bilişsel teori; çocukların çizimlerinin kendileri için anlam ifade ettiğini söylemektedir. Bu şekilde çocuk kendi iç dünyasını, dış dünyasını çizdikleriyle ortaya koymaktadır. Çocuklar kendilerini mutlu hissetmek için bazı doğa figürlerini sık sık kullanabilirler. Bu şekildeki çizimlere dünyanın her bölgesinde karşılaşabiliriz. Çünkü bu tür ortak duygular bu açıdan çok önemlidir. Çocukların ortak duyguları ortak şekilde ifade edilebilmektedir. Şehir merkezinde yaşayan çocuklar kendilerini daha yeşil ortamlarla ifade edebilirler. Böylece yaşamak istedikleri yerleri de resimle ortaya koymuş olabilirler. Çocuk resimlerinde yaşadıkları bölgenin ve kültürün önemli bir etkisi vardır. Ayrıca resimlerin çiziminde önemli olan bir diğer konu da çocukların çevreyi algılama biçimidir. Çocuğun çizmiş olduğu resimlerde kullandığı figürler anne, baba, arkadaş ya da evcil hayvan gibi bağlılığın kuvvetli olduğu kişileri çizerler.
Çocuk Resimleri Neden Önemlidir?
Aileler genellikle çocukların niye resim çizmeyi sevdiğini merak ederler. Çocuklar ellerine kağıt kalem boya silgi alarak bir şeyler çizmeye ve karalamaya başladıklarında kaygılanmazlar. Böylece ortaya koydukları somut bir ürün onları hem heyecanlandırır hem de merak duygularını geliştirir. Ortaya çıkan karalama ya da boyama onları çok heyecanlandırdıkları için tekrar tekrar bu davranışı yapmak isterler. Her yaptıklarında ise ortaya çıkan gizem daha da artar. İlk başlarda keşif süreci olan resim çizme ilerleyen zamanlarda gizemli taraftalarının, duygularının, düşüncelerinin daha net ortaya çıkmasına yardımcı olur. Çocuk özellikle küçük yaşlarda sadece kağıt üzerine değil bulduğu her nesnenin üzerine bir şeyler çizmek ister. Çizdiği her şey onun için çok önemlidir. O yüzden bazen duvar, bazen halı bazen ise cam onlar için bir kağıt görevi görür.
Çocuğun çizmiş olduğu her şey onun dili ve düşüncesidir. Tabii ki bu dili ve düşünceyi otomatik olarak tanımlamaktan ziyade biraz daha detaylı şekilde incelemek ve değerlendirmek gerekir. Çocuğun çizdiği resimler, resimlerin boyutları, birbirine yakınlıkları, resimlerin rengi bizler için çok önemlidir. Bu resimlerden ortaya çıkan sonuçlar çocuklara sorulan sorularla da netleşir.
Karalama Dönemi 1-4 Yaş Arası
1-4 yaş arasındaki çocuklar genelde rastgele karalama yaparlar. Buradaki karalamalar genelde oyun amaçlıdır. Çizgiler, boyalar vs kullanır.
Şema Öncesi Dönem
4-7 yaş arasındaki çocuklar genel anlamda yuvarlak bir kafa çizer. İnsan çiz denildiğinde sadece kafadan ve ayaklardan oluşan insanlar çizerler. Dört yaş civarındaki çocuk kolları ve bacakları olan, çöp adam diye tabir ettiğimiz çizimleri yapar. İlerleyen yaşlarda bu çizimler daha net olur. Mesela çizilen evi daha farklı çizer. Altı yaşına giren çocuğun çizimlerinde konu da vardır. Resmi bir konu çerçevesinde çizer. Böylece ne anlatmak istediğini sözel olarak da ifade eder. Resimlerde saydamlık da dikkat çeker.
Renklerin Anlamı Var mıdır?
Çizilen resimlerde kullanılan renklerin elbette bir anlamı vardır ancak dört yaşındaki bir çocuk genelde renkleri ayırt etmeden resimlerini boyar. Kendisini mutlu hissettiği yerlerde sarı renk kullanır, üzüntü hakimse eğer genelde kahverengi tercih edilir. Ancak tekrardan hatırlatmakta fayda var, çocuk hangi rengi seviyorsa o rengi daha çok kullanır ve bu öznel bir durumdur. Resimlerde genel anlamda kullanılan renk kırmızıysa biraz daha saldırgan ve öfkeli bir tavır vardır denebilir ancak bu durum gözlenmeyedebilir. Bu noktada aileden alınacak bilgiler daha net bir şekilde yorum yapılmasına yardımcı olur. Pembe, sarı, turuncu gibi renkler çocukların uyumlu, sevecen olduklarını da ifade edebilir. Siyah, mavi, yeşil, kırmızı gibi renkler ise soğuk renklerdir. Bu tür çocukların baskıcı aile ortamında yetiştiği, zorlanıldığı, gerçek duygularını ifade etmek zorlandığı ifade edilmektedir.
Resimlerde Anlamlar Nedir?
Okul Fobisi:
Resimlerde çizimlerde dikkat çeken en büyük konu aile bireyleridir. Genelde aile bireylerine ağırlık verir. Öğrenci, okul, eğitim, ders içerikli çizim yapmazlar. Evde ailesiyle mutlu olduğunu ifade eden çizimler yaparlar.
Güvensizlik Çizimleri:
Çocuklar kağıdın hepsini kullanmaz. Resim kağıdının büyük kısmı boştur. Kendisini ya da figürleri daha küçük çizer. Burada çocuğun kendisine güveni olmadığı , aile içinde iletişim engelleri olduğu, bencilliğin biraz daha ön planda olduğu yorumları çıkabilir.
Hiperaktif Çocuk Çizimleri:
Çocukların çizimleri genelde karalama ve taşkın şekilde olur. Rengarenk dünyaları olduğu için çok farklı renkleri kullanmayı tercih ederler. Genelde ise resimleri ve çizimleri yarıda bırakırlar.
Ailede İçi Problem Resimleri:
Bu tür çizimlerde aile üyeleri genelde uzak yerlerde çizilir. Anne baba kardeş resim çizilirken unutulur. Buradaki unutmayı hem aile içi çatışma hem de kıskançlık olarak da yorumlayabiliriz. Ailenin birbirinden uzak çizilmesi, yan yana çizilmemesi resim analizi için önemli bir mesajdır. Aile üyelerinin normalden daha büyük ya da daha küçük çizilmesi de bu açıdan önemlidir ve dikkat edilir.